REQUIEM
MACIEJEWSKIEGO
MISSA PRO DEFUNCTIS (REQUIEM)
, ROMAN MACIEJEWSKI
KATEDRA WESTMINSTERSKA
LONDYN
4.02.2010
Monumentalna kompozycja na chór mieszany, czworo solistów
i orkiestrę symfoniczną – takie jest
Requiem
Romana Maciejewskiego,
poświęcone pamięci ofiar wojen. Kompozytor pracował nad tym
gigantycznym utworem 15 lat i traktował go jako dzieło życia.
Pierwsze jego wykonanie miało miejsce na Międzynarodowym
Festiwalu Muzyki Współczesnej
Warszawska Jesień
we wrześniu 1960
roku pod batutą samego kompozytora. W 100. rocznicę urodzin
Romana Maciejewskiego odbyła się brytyjska premiera
Requiem
– Missa pro defunctis
w Katedrze Westminsterskiej. Wykonały je
BBC Symphony Orchestra i BBC Symphony Chorus pod dyrekcją
Michała Dworzyńskiego. Partie solowe należały do Iwony Hossy
(sopran), Agnieszki Rehlis (mezzosopran), Aleša Brisceina (tenor)
i Tomasza Koniecznego (bas).
The Times
zapowiadał koncert jako
jedno z najważniejszych wydarzeń muzycznych planowanych na
Wyspach w 2010 roku (obok m.in. Nigel Kennedy’s PolishWeekend).
Instytut Adama Mickiewicza wznowił również płytę z tymwybitnym
utworem.
Pretekstem do odkrywania dorobku Romana Maciejewskiego,
które zainicjował na Wyspach IAM, był 100. jubileusz urodzin
kompozytora, znanego ze współpracy z Arturem Rubinsteinem
i Ingmarem Bergmanem.
O stylu kompozycji Maciejewskiego mówi się, że ł
ączy neoklasycyzm
z wpływami ludowymi i wskazuje na jego fascynację koncepcją stwo-
rzenia nowoczesnego stylu narodowego, postulowaną i realizowaną
przez Karola Szymanowskiego
. Mazurki kompozytora stanowią
oryginalny wkład w historię tego gatunku i uważane są za godną
kontynuację tradycji Chopina i Szymanowskiego. Obok utworów
kameralnych i orkiestrowych większość dorobku Maciejewskiego
to utwory na fortepian, a także opracowania klasyczne na dwa
fortepiany. Pisał również muzykę do spektakli teatralnych,
m.in. w reżyserii Ingmara Bergmana.
To niezwyczajna historia: polski kompozytor Roman Maciejewski
na wygnaniu z uporem realizuje swoje marzenie: przez ponad piętnaście
lat w kilku różnych krajach próbuje ukończyć swe antywojenne Requiem.
Jednak dopiero teraz, dziesięć lat po jego śmierci, wierni zebrali się
w Katedrze Westminsterskiej pod patronatem POLSKA! YEAR,
by wysłuchać brytyjskiej premiery dzieła. Widać w nim liczne wpływy.
Seraficzne skrzypce i harfy w Introitus przypominają swą słodyczą
muzykę Faure. Kyrie to nie prośba, ale natchnione żądanie, którego
śmiały kontrapunkt przywodzi na myśl
Sanctus
z requiem Verdiego.
Fortepiany stanowią odwołanie do Strawińskiego, a jednocześnie surowy
ton tuby basowej i rozedrgane smyczki w
Dies Irae
czerpią rytm
i motyw klarnetu prosto ze
Święta wiosny
. Tę listę można by kontynuować.
The Independent
Requiem
Romana Maciejewskiego (1910–1998) to prawdziwe
opus magnum
poświęcone pamięci ofiar wojen wszech czasów. Orkiestrę BBC podczas koncertu
w 100. rocznicę urodzin kompozytora poprowadził Michał Dworzyński.
37
