„Afrotopie” w Lagos – współczesne oblicze Afryki w fotografii

W Lagos w Nigerii zaprezentowany zostanie projekt „Afrotopie”, ukazujący współczesne oblicze Afryki przez prace 18 młodych artystów z kontynentu. Wystawa jest częścią LagosPhoto Festival Biennale 2025, najważniejszego wydarzenia fotograficznego w Afryce, które w tym roku koncentruje się na temacie „uwięzienia” w wymiarze fizycznym, mentalnym i symbolicznym. Wystawa „Afrotopie” odbywa się przy wsparciu m.in. Instytutu Adama Mickiewicza.

18 młodych artystów z Afryki w projekcie „Afrotopie”

„Afrotopie” to artystyczno-badawczy projekt poświęcony kulturom Afryki Zachodniej i Wschodniej. Jego rdzeń stanowi cykl wystaw ukazujących współczesny obraz Afryki Subsaharyjskiej przez prace 18 młodych artystek i artystów z kontynentu. Ich dzieła – w większości fotografie artystyczne – posługują się metaforą, stylizacją i subiektywnym językiem wizualnym. Poruszają tematy ewoluującej wrażliwości wizualnej, stosunku do tradycji, duchowości i praktyk kulturowych. Opowiadają także o trudach kształtowania tożsamości genderowej, paradoksach współczesnego kapitalizmu oraz relacjach z naturą w obliczu katastrofy klimatycznej.

Projekt inspirowany jest koncepcją afrykańskich utopii senegalskiego filozofa Felwine’a Sarr’a, od którego zaczerpnięto tytuł „Afrotopie”. Jego celem jest oddanie głosu afrykańskim artystkom i artystom. Prezentowane prace ukazują podmiotowość i współczesność mieszkańców Afryki, wolną od egzotyzacji. Przełamują stereotypy i przypominają, że „Afryka to nie państwo”, lecz kontynent wielu kultur, historii, tradycji i społeczności. Wystawa będzie dostępna w Państwowym Muzeum Etnograficznym w Warszawie do 16 listopada 2025 roku.

LagosPhoto Festival Biennale 2025 – znaczenie „uwięzienia” w sztuce współczesnej

Uruchomiony w 2010 roku, LagosPhoto to międzynarodowy festiwal fotografii organizowany w Nigerii. Przez miesiąc nad Zatoką Gwinejską odbywają się wystawy, warsztaty, prezentacje artystów, dyskusje oraz ekspozycje wielkoformatowych fotografii w przestrzeni miejskiej. Celem festiwalu jest odzyskanie przestrzeni publicznej i zaangażowanie szerokiej publiczności w złożone opowieści o Afryce. LagosPhoto tworzy społeczność fotografii współczesnej, łącząc lokalnych i międzynarodowych artystów poprzez obrazy ukazujące indywidualne doświadczenia i tożsamości z całego kontynentu. Festiwal prezentuje i popularyzuje fotografię jako formę eksploracji kwestii historycznych i współczesnych, wymiany praktyk kulturowych oraz promowania programów społecznych.

Tematem LagosPhoto Festival Biennale 2025 jest „uwięzienie” w jego wielu wymiarach – od fizycznego i politycznego po mentalne, intelektualne i symboliczne. Kuratorzy przyglądają się różnym formom zniewolenia: od więziennych murów i granic narodowych po niewidzialne bariery myśli, władzy i tożsamości. Festiwal pokazuje, że uwięzienie może być narzucone przez innych, ale także stworzone przez nas samych – przez nasze przekonania, uprzedzenia i strach. Artyści są zachęcani do uwalniania narracji dokumentujących i reinterpretujących współczesne doświadczenia człowieka. W centrum refleksji znajduje się pytanie, czym jest prawdziwa wolność – w sztuce, w społeczeństwie i w nas samych.

Afrykańska fotografia współczesna – zaangażowanie publiczności i społeczności artystycznej

Biennale rozwinie się w ogólnomiejskie laboratorium, w którym odbywają się wystawy, rozmowy z artystami, warsztaty i działania skupione wokół pytania: co znaczy być wolnym w świecie zbudowanym na kontroli? Kolejne rozdziały opowieści o uwięzieniu, w której fotografia staje się zarazem dowodem i ucieczką, dostępne będą w prestiżowych przestrzeniach: AAF Lagos, Freedom Park, Alliance Française, Nahous, DIDI Museum, Madhouse i 16x16 Gallery.

Projekt „Afrotopie” zagości w miejscu symbolicznym: Freedom Park. Jest to historyczny park pamięci położony na wyspie, na terenie dawnego więzienia z czasów kolonialnych Her Majesty's Broad Street, którego oryginalne mury pełnią dziś funkcję ogrodzenia. Obecnie park jest przestrzenią otwartą dla publiczności, gdzie odbywają się wydarzenia społeczne i artystyczne. Pokaz „Afrotopii” w Lagos, dla lepszego polsko-nigeryjskiego zrozumienia, zostanie wzbogacony o historyczne konteksty relacji polsko-afrykańskich, wybrane archiwalne zdjęcia Tadeusza Sumińskiego oraz teksty kuratorskie Oliwii Bosomtwe, autorki książki „Jak biały człowiek”. Odsłonę projektu w Polsce do 16 listopada 2025 można jeszcze oglądać w Państwowym Muzeum Etnograficznym w Warszawie.

Wystawa „Afrotopie” w Lagos w Nigerii

• Daty: 31 października – 30 listopada 2025

• Miejsce: teren narodowego monumentu Freedom Park (Old Prison Ground 1, Hospital Road, obok St. Nicholas Hospital, Lagos Island)

• Wernisaż: 31 października 2025, 17:00–21:00; preview: 26 października 2025, 14:00

• Zespół kuratorski: Oliwia Bosomtwe (Polska), Amy Muhoro (Kenia), Malaika Nabila (Togo), Witek Orski (Polska)

• Artystki i artyści: Mbali Dhlamini, Carlos Idun-Tawiah, Melanie Issaka, Kiboko Kamau, Solomon Kyalo, William Malawi, Sackitey Tesa Mate-Kodjo, Neema Negligee, Shawn N. Hounkpatin, Margaret Ngigi, James Muriuki, Koffi Seble, Shitanda, Stephen Tayo, Ayomide Tejuoso (Plantation) oraz archiwum Tadeusza Sumińskiego

• Organizatorzy: Fundacja Sztuk Wizualnych / Miesiąc Fotografii w Krakowie, Państwowe Muzeum Etnograficzne w Warszawie, African Artists' Foundation

• Współorganizatorzy: Instytut Adama Mickiewicza

• Patronat: Ambasada RP w Abudży

• Projekt współfinansowany ze środków Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego