„Chopin Residue” – interdyscyplinarny projekt dekonstruujący muzykę Chopina

„Chopin Residue” to projekt interdyscyplinarny, badający fizyczne i koncepcyjne granice dźwięku poprzez proces mechanicznej dekonstrukcji. Powstał pod artystycznym i muzycznym kierownictwem Mariusza Szypury. Punktem wyjścia stały się reinterpretacje wybranych kompozycji Fryderyka Chopina, które zostały przekształcone w eksperymentalne utwory audio, akcentujące teksturę, fragmentaryczność i abstrakcję. Efekty tych działań będzie można poznać 28 listopada 2025 roku, kiedy album „Chopin Residue” ukaże się premierowo. Projekt jest organizowany jest w partnerstwie z Instytutem Adama Mickiewicza.

„Chopin Residue” – artystyczna dekonstrukcja klasyki w erze postmuzyki

W centrum projektu „Chopin Residue” leży reinterpretacja utworów Fryderyka Chopina poprzez procesy dekonstrukcji, abstrakcji i ponownego odczytywania. Nie są to zwykłe remiksy czy aranżacje — utwory zostały pozbawione brzmień fortepianu, ikonicznego instrumentu muzyki Chopina, by odsłonić to, co kryje się pod powierzchnią: fragmenty tonalne, harmoniczne residue i ukryte emocjonalne napięcia. Brzmieniowo projekt porusza się na styku muzyki eksperymentalnej, elektroniki, ambientowych pejzaży gitarowych, improwizacji swobodnej i post-jazzowych wrażliwości. 

Podejście muzyczne, kształtowane pod kierownictwem Mariusza Szypury odzwierciedla różnorodne doświadczenia artystów takich jak Adrian Utley (Portishead), Lee Ranaldo (Sonic Youth), David Pajo (Slint, Papa M), Joey Waronker (Atoms For Peace, Beck), Gail Ann Dorsey (David Bowie), John McEntire (Tortoise), John Stanier (Battles), Jim O’Rourke, a także przedstawicieli nowego pokolenia, m.in. Masayoshi Fujita i Zoh Amba. Każdy z artystów wnosi do projektu własny język brzmieniowy, wchodząc w dialog nie tylko z dziedzictwem Chopina, ale również z materialnymi transformacjami narzuconymi przez koncepcyjne ramy projektu. Podejmują materiał muzyczny w swoim indywidualnym stylu – od minimalistycznych, niepokojących przestrzeni po pełnoskalową abstrakcję; od warstwowych pejzaży gitarowych po rozbite struktury rytmiczne. Nie istnieją tu żadne ograniczenia — poza jednym wspólnym: pracą z tym, co pozostało po Chopinie.

Chopin bez fortepianu: sztuka transformacji dźwięku w wykonaniu międzynarodowych artystów

Tak przetworzony materiał stanowi podstawę dwuczęściowego albumu „Chopin Residue”. Jego dwie odsłony – „Deconstructions” i „Reworks” – prezentują odmienne, lecz wzajemnie powiązane podejścia do muzycznej transformacji:

• „Deconstructions” – nowo zaaranżowane wersje utworów Chopina, stworzone przez artystów uczestniczących w projekcie, którzy manipulują fakturą, rytmem i atmosferą, oferując świeże spojrzenie na znany materiał.

• „Reworks” – kompozycje oddalone od źródła, w których zdekonstruowane nagrania stają się surowym tworzywem budującym całkowicie nowe utwory zawierające zaledwie echo oryginałów.

Album przeznaczony jest do słuchania zarówno sekwencyjnie, jedna płyta po drugiej, jak i symultanicznie — dwóch płyt równocześnie. Słuchacze są zaproszeni do odtwarzania obu części na raz — na dwóch gramofonach lub urządzeniach cyfrowych — tworząc ewoluujące, wielowarstwowe pejzaże dźwiękowe, które odzwierciedlają przestrzenną i czasową złożoność instalacji.

„Chopin Residue” – utwory i wykonawcy:

1. Preludium Op. 28 nr 22 – Lee Ranaldo, Zoh Amba

2. Etiuda Op. 25 nr 12 – Joey Waronker, Lee Ranaldo, Justin Meldal-Johnsen, Charlie Draper, Miłosz Pękala

3. Kołysanka Op. 57 – John McEntire, Blanket Swimming, Miłosz Pękala, Jacek Gawłowski

4. Preludium Op. 28 nr 20 – Charlie Draper

5. Preludium Op. 28 nr 4 – Adrian Utley, Joey Waronker, Carolina Eyck

6. Preludium Op. 28 nr 2 – John Stanier, Sugar Yoshinaga, Charlie Draper

7. Nokturn Op. 72 nr 1 – Gail Ann Dorsey, Adrian Utley, John McEntire, Nailah Hunter, Peter Pichler, Miłosz Pękala

8. Preludium Op. 28 nr 9 – David Pajo, Zoh Amba, Nailah Hunter, Miłosz Pękala

9. Preludium Op. 28 nr 15 – Lee Ranaldo, John Stanier, Miłosz Pękala

10. Preludium Op. 28 nr 22 – Matthew Herbert’s Practice Dub

11. Etiuda Op. 25 nr 12 – Rework – Adrian Utley

12. Kołysanka Op. 57 – Rework – Fennesz

13. Preludium Op. 28 nr 20 – Rework – Masayoshi Fujita

14. Preludium Op. 28 nr 4 – Rework – Sean O’Hagan

15. Preludium Op. 28 nr 2 – Rework – Jim O’Rourke

16. Nokturn Op. 72 nr 1 – Rework – Christine Ott

17. Preludium Op. 28 nr 9 – Rework – Benoît Pioulard

18. Preludium Op. 28 nr 15 – Rework – Abul Mogard

Dekonstrukcja, abstrakcja, emocja – projekt Mariusza Szypury „Chopin Residue”

Częścią projektu jest także instalacja intermedialna, łącząca panele rzeźbiarskie, film oraz gramofony odtwarzające wycięte płyty z projekcjami świetlno-laserowymi, tworząc multisensoryczne, dynamiczne środowisko, w którym dźwięk, obraz i obiekt wchodzą w interakcję. Reinterpretacje zostały ręcznie wycięte na 81 płytach winylowych, a proces ten został udokumentowany w formie wideo. Spiralne wióry winylowe, powstałe podczas grawerowania rowków bezpośrednio na pustych płytach rozgrzanym rylcem, zostały zebrane i przekształcone w wielkoformatowe kompozycje wizualne. Zamontowane na panelach o wymiarach 2×2 metry, oferują namacalny zapis fizycznej transformacji dźwięku — stają się nie tylko słyszalne, lecz również widzialne i dotykalne.

Dzięki precyzyjnemu wykonaniu technicznemu i starannej integracji mediów, projekt „Chopin Residue” ukazuje akt destrukcji nie jako zakończenie, lecz jako katalizator nowych form ekspresji artystycznej, kwestionując tradycyjne pojęcia muzyki, dziedzictwa i materialności. Projekt oferuje nowy sposób obcowania z dziedzictwem muzycznym — nie poprzez zachowanie, lecz poprzez transformację. Dekonstruując i na nowo składając muzykę Chopina, zaprasza słuchacza do wsłuchania się w to, co pozostaje – i co może się pojawić – gdy centrum zostaje celowo usunięte. To opowieść o tym, czym muzyka staje się po zburzeniu formy i jakie emocje pozostają w jej pozostałościach.

Informacje o albumie „Chopin Residue” - premiera 28 listopada 2025

• Data premiery: 28 listopada 2025

• Muzyka źródłowa: Fryderyk Chopin

• Kierownictwo artystyczne, projekt graficzny, mix i produkcja: Mariusz Szypura

• Mastering: Jacek Gawłowski (JG Master Lab)

• Wydawca: Black Element Label we współpracy z Unsound & Sound and Vision Art Foundation

• Twórcy: Mariusz Szypura (beats, bas, gitary, instrumenty klawiszowe, syntezatory), Lee Ranaldo (gitary, gitara akustyczna, gitara smyczkowa, gitara tenorowa), Zoh Amba (saksofon), Joey Waronker (perkusja, instrumenty perkusyjne), Justin Meldal-Johnsen (bas), Charlie Draper (ondes Martenot, theremin), Miłosz Pękala (wibrafon, marimba, trójkąt, cabasa, shaker, zabawki, muszle, kanjira, handpan), John McEntire (perkusja, wibrafon), Blanket Swimming (dźwięki ambientowe), Jacek Gawłowski (gitara), Adrian Utley (gitary, rework), Carolina Eyck (theremin), John Stanier (perkusja), Sugar Yoshinaga (gitary), Gail Ann Dorsey (bas), Nailah Hunter (harfa), Peter Pichler (trautonium), David Pajo (gitara), a także Matthew Herbert, Christian Fennesz, Masayoshi Fujita, Sean O’Hagan, Jim O’Rourke, Christine Ott, Benoît Pioulard i Abul Mogard (wszyscy – rework).

• Projekt jest organizowany jest w partnerstwie z Instytutem Adama Mickiewicza.