Informacja prasowa, 24 marca 2022 r.

"Cisi buntownicy. Polski symbolizm ok. 1900 r.” - wystawa polskiego symbolizmu w Monachium inauguruje program „Fokus auf Polen”.

Ponad 130 wybitnych dzieł sztuki z kolekcji publicznych i prywatnych zostanie zaprezentowanych w Kunsthalle München, w Monachium na wystawie "Cisi buntownicy. Polski symbolizm ok. 1900 r.”. To pierwsza tak duża prezentacja polskiego malarstwa przełomu wieków w Niemczech. Patronat nad ekspozycją objęli prezydenci Polski i Niemiec, Andrzej Duda i Frank-Walter Steinmeier. W wernisażu weźmie udział wicepremier, minister kultury i dziedzictwa narodowego, prof. Piotr Gliński, który był jednym z inicjatorów wystawy polskiego malarstwa w stolicy Bawarii.   

„Ta wystawa opowiada historię o Polsce, o Polakach, polskiej kulturze i tożsamości. W narodzie pozbawionym własnego państwa do głosu doszło wówczas młode pokolenie malarzy, które tchnęło nowe życie w tę dziedzinę sztuki. Ich obrazy dały Polakom to, czego brakowało na scenie politycznej – wspólną tożsamość. Ich dzieła, bliskie fundamentom naszej kultury i naturze naszej Ojczyzny, stanowiły o odbudowie ducha polskości i stały się potężnym kołem zamachowym ruchów wolnościowych, przyświecając odbudowie wolnej niepodległej Polski. Polscy artyści, żyjący w XIX i na początku XX wieku, Jan Matejko, Olga Boznańska, Józef Mehoffer, Ferdynand Ruszczyc, Władysław Podkowiński, zasługują, podobnie jak ich europejscy odpowiednicy, na obecność w podręcznikach światowej historii sztuki” – mówi o wystawie minister kultury i dziedzictwa narodowego, prof. Piotr Gliński. Podkreśla, że wystawa ”Cisi buntownicy” to  festiwal najwspanialszej
i najbardziej polskiej w swym wyrazie sztuki. Zwraca uwagę, że wystawa jest prezentowana w szczególnym momencie, a rosyjska agresja na Ukrainę sprawia, iż kultura i kwestie tożsamościowe nabierają nowego wymiaru.  

W Kunsthalle München, prestiżowej instytucji sztuki w Monachium, zobaczyć będzie można  dzieła polskich największych twórców przełomu XIX i XX wieku, m.in. Olgi Boznańskiej, Jacka Malczewskiego, Jana Matejki, Józefa Mehoffera, Władysława Podkowińskiego, Ferdynanda Ruszczyca, Kazimierza Sichulskiego, Wojciecha Weissa, Witolda Wojtkiewicza, Leona Wyczółkowskiego. Dzieła pochodzą m.in. ze zbiorów Muzeum Narodowego w Warszawie, Muzeum Narodowego w Krakowie, Muzeum Narodowego w Poznaniu, Kolekcji Raczyńskich oraz wielu innych.

 „Język sztuki stał się uniwersalną mową ludzkości. Łączy kraje i nurty myślowe, związuje ze sobą osobiste historie. Pozwala zrozumieć zarówno kontekst, jak
i sytuację ludzi, co ma szczególne znaczenie obecnie podczas wielkiej tragedii wojennej na Ukrainie” - mówi Barbara Schabowska, dyrektor Instytutu Adama Mickiewicza. „Zapraszamy wszystkich zainteresowanych sztuką polskiego symbolizmu, literaturą tamtego okresu oraz niemym kinem, do udziału w licznych inicjatywach Instytutu Adama Mickiewicza w Monachium, które rozpoczęły się już w połowie marca” – dodaje.

„Wystawa polskiego symbolizmu przełomu XIX i XX wieku w Kunsthalle München to okazja, aby zaprezentować monachijskiej publiczności arcydzieła sztuki polskiej tego czasu i jej twórców, pochodzące z najważniejszych kolekcji publicznych
i prywatnych. Sztuka polska pokazana jest tu jako wyjątkowy fenomen artystyczny i społeczny, związany zarówno z przemianami na europejskiej scenie artystycznej jak i polskimi ambicjami politycznymi i nadziejami na odzyskanie niepodległości. Różnorodne treści, od inspiracji ludowością po fascynacje mitologią i historią, wskazują na bogactwo treściowe i wizualne malarstwa symbolizmu, a jednocześnie na jego siłę sprawczą, inspirującą do działań na rzecz narodowego odrodzenia
i indywidulanej wolności” – podkreśla prof. Andrzej Szczerski, dyrektor Muzeum Narodowego w Krakowie.

Tomasz Łęcki, dyrektor Muzeum Narodowego w Poznaniu, dodaje: "Jeżeli spojrzeć na polskie malarstwo, to z całą pewnością przełom XIX i XX wieku jest swoistą eksplozją! Z jednej strony to są obrazy, które kształtowały naszą świadomość, naszą estetykę, ale jednocześnie  malarze: Malczewski, Matejko, Gerson, Chełmoński, Wyczółkowski byli artystami, którzy prezentowali najwyższy poziom europejski. Ich dzieła nie tylko ukształtowały nas, Polaków, ale były po prostu dziełami europejskimi. Cieszę się, że kolekcja poznańskiego muzeum narodowego współtworzy tę wystawę."

Znaczący wkład w program wystawy podkreśla dyrektor Muzeum Narodowego
w Warszawie, Łukasz Gaweł: „Wystawa w Kunsthalle w Monachium jest jednym
z najważniejszych projektów międzynarodowych, w którym bierze udział Muzeum Narodowe w Warszawie. Aż 74 dzieła sztuki, a więc połowa eksponatów na wystawie, pochodzi z naszej kolekcji. Wśród tych prac znajdują się najważniejsze dzieła polskich twórców, m.in. obrazy Jana Matejki, Józefa Chełmońskiego, Jacka Malczewskiego i Olgi Boznańskiej. To pierwsza prezentacja polskiego malarstwa w Monachium i jedna z największych, jakie miały dotąd miejsce na świecie. Doceniamy ogromne znaczenie tego projektu dla promocji polskiej kultury
i naszych zbiorów”.

Wystawa oficjalnie inauguruje bogaty program prezentacji polskiej kultury
w stolicy Bawarii zatytułowany „Fokus auf Polen”. W ramach programu już od kilku dni w Konsulacie Generalnym RP w Monachium można zobaczyć wystawę plenerową ”Fotografia na szczytach” - zdjęcia kompozytora, podróżnika i fotografa Mieczysława Karłowicza (1876-1909).

W Kunsthalle München zapalnowane są m.in. wykłady:

• 26 kwietnia, godz. 18:30. Wykład „Młoda Polska. Odrodzenie sztuki ok. 1900 roku”, (wykład w języku angielskim), prof. Andrzej Szczerski, dyrektor Muzeum Narodowego w Krakowie
• 31 maja, godz. 18:30. „Ukryte moce. Mity w malarstwie polskim około 1900”, dr Nerina Santorius, Kunsthalle Monachium
• 21 czerwca, godz. 18:30. „Monachium i Paryż̇. Początki polskiej symboliki w kontekście europejskim”, dr Agnieszka Bagińska, Muzeum Narodowe w Warszawie
• 5 lipca, godz. 18:30 „Żywa Polonia. Oblicza polskiej alegorii narodowej”, dr Katharina Ute Mann, historyk sztuki.

Program literacki

• 28 kwietnia, godz. 20:30, Kunsthalle Munchen „Mała wieczność sztuki. Wieczór poświęcony polskiemu poecie Adamowi Zagajewskiemu (1945– 2021)”. We współpracy z Lyrik Kabinett i Carl Hanser Verlag.
• 19 maja, godz. 20:00, Literaturhaus Munchen. Wieczór poświęcony rozmowie na temat książki Szczepana Twardocha „Pokora”. Moderator: Olga Mannheimer
• 28 czerwca, godz. 20:00, Literaturhaus Munchen. Wieczór poświęcony powieści Bolesława Prusa „Lalka”, z udziałem gości Dariusza Gawina i Marty Kijowskiej.

Program filmowy

Program pokazów filmów niemych z muzyką na żywo organizowany we współpracy z Theatiner Film, Filmoteką Narodową – Instytutem Audiowizualnym (FINA)
i Pilecki-Institut Berlin, pt. „FOKUS AUF POLEN: Lost and Found”. Przegląd przedstawia dzieła przez lata uchodzące za zaginione, które zostały odnalezione
w prywatnych zbiorach lub zagranicznych archiwach filmowych. Projekcje
z muzyką odbędą się w Theatiner Film w Monachium.

24 kwietnia, godz. 11:00

• „Europa” – reż. Stefan i Franciszka Themersonowie (1931). Film,
  o którym krążyły legendy. Powstał w latach 1931-1932, w oparciu o poemat Anatola Sterna z 1929 r. pod tym samym tytułem. Jedno z najważniejszych dzieł międzywojennej awangardy literackiej. Przez lata uważany za zaginiony
  w czasie wojny. W 2019 r. został odnaleziony przez berliński oddział Instytutu Pileckiego w Bundesarchiv.
• „Tour de Pologne” – 11 kronik filmowych. Podróże były tematem nie tylko filmów fabularnych. Od początku kinematografii bardzo popularne były filmy krajoznawcze, które powstawały również̇ na ziemiach polskich. Zestaw produkcji ze zbiorów FINA pokazuje polskie miasta i wydarzenia z lat 1913–1929.
• Do filmu zagra:

Mateusz Smoczyński Solo – skrzypek jazzowy, kompozytor. Nagrał ponad sto płyt. Jest współzałożycielem Atom String Quartet. Był pierwszym skrzypkiem
w amerykańskim Turtle Island Quartet (zdobywcy dwóch nagród Grammy).
W roku 2013 wziął gościnny udział w nagraniu płyty „After Blue” wokalistki Tierney Sutton. Album był nominowany do nagrody Grammy.

22 maja, godz. 11:00

• „Bestia (The Polish Dancer)” – reżyseria Alexander Hertz (1917). Film niemy znany też jako „Kochanka apasza". Jedyne polskie dzieło z Polą Negri, które w całości zachowało się̨ do dzisiejszych czasów.
• Do filmu zagrają:

Szymon Mika i Yumi Ito Duo - to duet tworzony przez utytułowanych muzyków młodego pokolenia. Yumi Ito to wokalistka, laureatka prestiżowego konkursu Montreux Jazz Festival. Szymon Mika w 2015 zdobył Pierwszą Nagrodę na Międzynarodowym Konkursie Gitary Jazzowej im. Jarka Śmietany, a rok później został okrzyknięty Jazzową Nadzieją Roku. W swojej muzyce łączy wpływy polskiego folkloru, muzyki eksperymentalnej, jazzu i swobodnej improwizacji.

• „Europa” – reżyseria Stefan i Franciszka Themersonowie - druga projekcja.

19 czerwca, 11:00

• „Mocny Człowiek” – reż. Henryk Szaro / 77 min. / 1929 Film Henryka Szaro
  z 1929 roku na podstawie powieści Stanisława Przybyszewskiego. Zaginał
  w czasie II wojny światowej; dopiero kiedy w 1997 roku odnaleziono kopię
  w Belgii.
• Do filmu zagra:

Marek „Latarnik” Pędziwiatr – pianista i uznany operator syntezatorów. Producent i kompozytor. Jest obecny na scenie już ponad dekadę. Popularność przyniosły mu takie projekty jak EABS, Błoto czy Night Marks.

• „Europa” – reżyseria Stefan i Franciszka Themersonowie – trzecia projekcja.

Program muzyczny

• 1 czerwca, godz. 20:00, koncert „Stabat Mater” w Herkulessaal
  w Monachium w wykonaniu orkiestry Münchner Symphoniker z udziałem Tomasza Koniecznego (baryton), Christy Mayer (mezzosopran), Evelin Novak (sopran) i dyrygenta Hansjörga Albrechta. W programie koncertu znajdą się m.in. IV Symfonia a-moll Mieczysława Wajnberga, Stabat Mater op. 53 Karola Szymanowskiego, I Koncert fortepianowy e-moll Fryderyka Chopina oraz Elegia op. 41 nr 3 Mykoła Łysenki w wykonaniu Szymona Nehringa.

70. rocznica powstania Rozgłośni Polskiej Radia Wolna Europa w Monachium, 2-6 maja.

Rozgłośnia Polska Radia Wolna Europa przez ponad 40 lat swojego istnienia stanowiła narzędzie do walki z propagandą, prostowania fałszów, ukazywanie prawdy historycznej oraz dostarczanie pełnej informacji o tym, co dzieje się w Polsce i na świecie. 70 rocznica jej powstania jest doskonałą okazją
do przypomnienia historii Rozgłośni w Monachium i przybliżenia miejsca
o ikonicznym statusie – siedziby redakcji – postrzeganej jako bastion rzetelnego dziennikarstwa.

• 2-9 maja, wystawa fotografii prezentująca m.in. budynek rozgłośni w budowie, dawne studia, montażownie, sale redakcyjne, czy newsroom. Wystawa pokazywana będzie w przestrzeni Uniwersytetu Ludwika i Maksymiliana
  w Monachium – na wydziale nauk politycznych, gdzie kiedyś mieściła się siedziba radia.

• 2 maja, godz. 18:30, Pokaz filmów o tematyce RWE połączony z dyskusją na Uniwersytecie Ludwika i Maksymiliana w Monachium.

• 3 maja, godz. 19:00, koncert jazzowy w Münchner Künstlerhaus z muzyką Zbigniewa Seiferta w wykonaniu polskiego jazzmana Leszka Żądło i Adama Pierończyka w międzynarodowym składzie. Seifert, który mieszkał m.in.
  w Monachium był jednym z najoryginalniejszych polskich muzyków jazzowych. Wyjątkowy ekspresyjny był jego styl gry oparty na wirtuozowskiej technice skrzypcowej.

Kunsthalle der Hypo-Kulturstiftung (w skrócie Kunsthalle Munich) jest najważniejszym i najbardziej znanym obiektem Fundacji Kultury Hypo. Fundacja została założona w 1983 roku przez dawny Hypotheken-und Wechselbank z okazji 150-lecia istnienia instytucji. W jej programie jest miejsce zarówno na projekty dotyczące odległych epok, jak i na te podejmujące tematykę współczesną. Nie ma również ograniczeń dotyczących dyscypliny artystycznej. Kunsthalle w równym stopniu promuje malarstwo, rzeźbę, grafikę, jak
i fotografię, rzemiosło artystyczne, design, modę czy projekty interdyscyplinarne.

Instytut Adama Mickiewicza jest narodową instytucją kultury, której celem jest budowanie trwałego zainteresowania polską kulturą na świecie. Instytut współpracuje z partnerami zagranicznymi i inicjuje międzynarodową wymianę kulturalną w dialogu z odbiorcami, w zgodzie z założeniami polskiej polityki zagranicznej. Instytut zrealizował i realizuje projekty kulturalne w 70 krajach na 6 kontynentach, m.in. w Wielkiej Brytanii, Francji, Rosji, Izraelu, Niemczech, Turcji, USA, Kanadzie, Australii, Maroku, na Ukrainie, Litwie, Łotwie, a także w Chinach, Japonii i Korei. W ramach dotychczas zrealizowanych działań Instytut zaprezentował 38 strategicznych programów, które obejrzało 60 milionów widzów. Organizatorem Instytutu Adama Mickiewicza jest Ministerstwo Kultury
i Dziedzictwa Narodowego.

Kontakt dla mediów:

Ewa Szandomirska

[email protected]

+48 692 494 061