Dzieła Magdaleny Abakanowicz powracają do Francji po ponad 40 latach – renesans twórczości jednej z najwybitniejszych polskich artystek drugiej połowy XX wieku trwa

Twórczość Magdaleny Abakanowicz powraca do Paryża po ponad 40 latach. Choć jej radykalne i pionierskie prace były regularnie wystawiane na całym świecie, od Stanów Zjednoczonych, przez Japonię, po Europę, a ostatnio także w Tate Modern w Londynie i Musée Cantonal des Beaux-Arts w Lozannie, francuska publiczność miała okazję podziwiać je tylko raz w Musée d’Art Moderne w 1982 roku. 

Jednak już 20 listopada 2025 roku w paryskim Musée Bourdelle otwarta zostanie pierwsza tak duża monograficzna wystawa Magdaleny Abakanowicz „La trame de l'existence” / „Tkanina istnienia”, przywracając artystce należne jej miejsce wśród wielkich rzeźbiarzy XX wieku. Musée Bourdelle proponuje spojrzenie na twórczość artystki z perspektywy jej biografii i zaangażowania politycznego, prezentując szeroki przegląd jej prac: ponad 80 monumentalnych rzeźb, prac tekstylnych, rysunków i fotografii. 

Wystawa jest owocem współpracy Fundacji Marty Magdaleny Abakanowicz Kosmowskiej i Jana Kosmowskiego, Instytutu Adama Mickiewicza i Instytutu Polskiego w Paryżu.

„La trame de l'existence” / „Tkanina istnienia” – pierwsza duża retrospektywa poświęcona Magdalenie Abakanowicz we Francji

Musée Bourdelle prezentuje pierwszą francuską retrospektywę poświęconą Magdalenie Abakanowicz, polskiej pionierce współczesnej rzeźby i tkaniny artystycznej. Wystawa będzie otwarta od 20 listopada 2025 roku do 12 kwietnia 2026 roku i towarzyszyć jej będzie bogaty program wydarzeń towarzyszących. 

Magdalena Abakanowicz (1930–2017) to nie tylko jedna z najważniejszych artystek polskiej sceny kulturalnej XX wieku, ale także kluczowa postać awangardy Europy Środkowo-Wschodniej. Kompleksowa prezentacja jej dorobku w Paryżu, jednej ze stolic światowej sztuki, nadaje artystce zupełnie nowy wymiar – prekursorki współczesnych praktyk artystycznych w perspektywie globalnej. 

Biografia Abakanowicz naznaczona jest trudnymi doświadczeniami, które definiowały wiek XX w Polsce: wojna, represje reżimu komunistycznego, cenzura. Znalazło to oddźwięk w jej twórczości, która przybierała formy immersyjnych, poetyckich, niekiedy niepokojących rzeźb i tkanin, często stanowiących komentarz do kwestii politycznych. Zainspirowana światem organicznym, serialnością i monumentalnością jej twórczość posiada także niezaprzeczalną siłę i aktualność, pozostając żywym odniesieniem do współczesnych zagadnień ekologicznych, humanistycznych i feministycznych. 

Wystawa „La trame de l'existence” / „Tkanina istnienia” przyjmuje biograficzno-polityczną perspektywę, za pomocą której zabiera widzów w podróż w czasie – od wczesnej twórczości Abakanowicz, po jej dojrzałe, najbardziej rozpoznawalne dzieła jak „Tłum” czy „Embriologia”. W nowo odrestaurowanych wnętrzach Musée Bourdelle będzie można zobaczyć ponad 80 monumentalnych rzeźb, prac tekstylnych, rysunków i fotografii. Za koncepcję prezentacji dzieł Abakanowicz odpowiadają kuratorka generalna wystawy Ophélie Ferlier Bouat, pełniąca funkcję dyrektorki w Musée Bourdelle, oraz kurator naukowy Jérôme Godeau, wieloletni ekspert tej instytucji. 

Tytuł wystawy „La trame de l'existence” / „Tkanina istnienia” łączy dwa terminy, którymi artystka określała swoją twórczość: tkanina jako organizm, splot ciała i przeznaczenia. Abakanowicz stworzyła unikatowy zbiór prac, w którym tkanina staje się metaforą ludzkiego ciała, przekształconego i doświadczanego przez wstrząsy historii. Każde dzieło wyraża napięcie między kruchością a monumentalnością. W rozległych przestrzeniach muzeum zwiedzający będą poruszać się wśród imponujących, niemal totemicznych rzeźb, które zadają pytania o ludzką kondycję, zbiorowość i pamięć. Dialog z surową architekturą betonowych ścian wzmocni oddziaływanie dzieł, zapewniając przestrzeń do dyskusji i refleksji.

Prezentacja wystawy jest efektem współpracy Fundacji Marty Magdaleny Abakanowicz Kosmowskiej i Jana Kosmowskiego, Instytutu Polskiego w Paryżu oraz Instytutu Adama Mickiewicza. Dzieła zostały wypożyczone przez: Fundację Marty Magdaleny Abakanowicz Kosmowskiej i Jana Kosmowskiego w Warszawie, Fundację Toms Pauli w Lozannie, Centralne Muzeum Włókiennictwa w Łodzi, Tate Modern w Londynie, Muzeum Narodowe we Wrocławiu oraz Musée d'Art Moderne w Paryżu. 

Sztuka Magdaleny Abakanowicz jeszcze bliżej odbiorców – program wydarzeń towarzyszących 

Wystawie towarzyszy bogaty program wydarzeń, wykładów i spotkań. Oferowane są również wycieczki z przewodnikiem i warsztaty. Zupełnie nową formułą są medytacyjne wizyty pozwalające publiczności odkryć wystawę poprzez podejście, które łączy ciało i umysł oraz zapoznać się z medytacją uważności. Z kolei w ramach Europejskich Dni Rzemiosła odbędzie się spotkanie z artystką-tkaczką, która zaprezentuje swoje prace, nawiązując do materialności prac Magdaleny Abakanowicz i jej technik tkackich.  Podczas „Nuits de la lecture” (Nocy Czytania) w styczniu 2026 roku aktorka przeczyta teksty Magdaleny Abakanowicz, w geście oddania głosu samej artystce. 

W programie znajdą się także wydarzenia skierowane do dzieci. Ścieżka z etykietami poprowadzi je przez wystawę, a warsztaty rodzinne zatytułowane „Drzewo Życia” i „Życie w lesie” zachęcą do przyjrzenia się sile i kruchości świata zwierząt i roślin. 

8 i 9 grudnia 2025 roku odbędzie się konferencja pod tytułem „Tkać/Tworzyć: Odrodzenie sztuki tekstylnej od 1945 do dziś”. Konferencja zorganizowana we współpracy z Instytutem Polskim w Paryżu rzuci nowe światło na twórczość Magdaleny Abakanowicz i sztukę tekstylną po 1945 roku. 

Musée Bourdelle – unikalne muzeum mieszczące się w starej pracowni francuskiego rzeźbiarza Antoine'a Bourdelle'a

Położone w 15. dzielnicy Paryża, niedaleko Montparnasse, Musée Bourdelle powstało w 1949 roku w warsztatach i ogrodach, w których rzeźbiarz Antoine Bourdelle (1861–1929) mieszkał i tworzył swoje arcydzieła. 

Muzeum zostało gruntownie odnowione w 2023 roku, uwzględniając architektoniczne dziedzictwa pracowni rzeźbiarza. Układ kolekcji został przeprojektowany z wykorzystaniem innowacyjnych rozwiązań tekstowych i cyfrowych, w tym sali technik, w której zwiedzający mogą zgłębiać proces twórczy rzeźby na różnych etapach. Muzeum prezentuje jedną dużą wystawę rocznie związaną z twórczością Antoine’a Bourdelle’a, sceną artystyczną XIX i XX wieku, zbiorami muzeum lub współczesnymi kontrapunktami artystycznymi. 

Renesans dziedzictwa Magdaleny Abakanowicz wspierany przez Instytut Adama Mickiewicza 

Magdalena Abakanowicz – artystka o wielkim formacie, ikona polskiej sztuki współczesnej – od lat pozostaje najbardziej rozpoznawalną polską rzeźbiarką na świecie, inspirującą twórców i publiczność na wielu szerokościach geograficznych. W ostatnich latach duże wystawy monograficzne w Tate Modern w Londynie, Musée cantonal des Beaux-Arts w Lozannie oraz Henie Onstadt w Oslo na nowo rozbudziły fascynację twórczością Abakanowicz. Dziś w wyniku tych inspiracji obserwujemy rosnące zainteresowanie ze strony instytucji kultury na całym świecie, które decydują się na włączanie wydarzeń związane z jej twórczością do swoich programów. 

Dziedzictwo Abakanowicz przeżywa renesans, a Instytut Adama Mickiewicza jako główny promotor polskiej sztuki za granicą, odgrywa kluczową rolę w prezentacji jej dorobku artystycznego. Poniżej można zapoznać się z projektami niedawno zakończonymi, właśnie trwającymi i zapowiedziami na kolejny rok. 

Kalendarium wystaw i wydarzeń poświęconych Magdalenie Abakanowicz: 

• Stavanger Kunstmuseum, Stavanger, Norwegia – wystawa “The Plastic Body: Sculpture from Poland 1960–1989” (28 września 2024 – 26 stycznia 2025); 

• Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej, Luksemburg – Prezentacja rzeźby „Mędrcy” (eng. „The Sages”) Magdaleny Abakanowicz z kolekcji Muzeum Narodowego we Wrocławiu (kwiecień 2025 – 30 czerwca 2025); 

• TextielMuseum, Het Noordbrabants Museum oraz Provinciehuis Noord-Brabant, Niderlandy – wystawy „Magdalena Abakanowicz: Groots, Groter, Grootst”  oraz „Magdalena Abakanowicz – Everything is Made of Fiber” (17 kwietnia – 25 sierpnia 2025);

• Musée d’Art Moderne Grand-Duc Jean w Luksemburgu – pokaz filmu dokumentalnego „Abakamania” (15 października 2025);

• Musée Bourdelle, Paryż, Francja – wystawa „Magdalena Abakanowicz – La trame de l’existence” (20 listopada 2025 – 12 kwietnia 2026); 

• HAM Helsinki Art Museum Helsinki, Finlandia – wystawa monograficzna Magdaleny Abakanowicz (6 maja – 30 sierpnia 2026). 

Kontakt dla mediów:
Zuzanna Tartanus 
e-mail: [email protected] 

Instytut Adama Mickiewicza (IAM) łączy polską kulturę z ludźmi na całym świecie. Jako instytucja państwowa tworzy trwałe zainteresowanie polską kulturą i sztuką, wzmacniając obecność polskich artystek i artystów na globalnej scenie. Inicjuje innowacyjne projekty, wspiera międzynarodową współpracę oraz wymianę kulturalną. Promuje twórczość zarówno uznanych jak i obiecujących twórców, ukazując różnorodność i bogactwo naszej kultury. Instytut Adama Mickiewicza prowadzi także portal Culture.pl, stanowiący wszechstronne źródło wiedzy o polskiej kulturze. Więcej informacji: www.iam.pl.