Czy współczesny jazz i XV-wieczna polifonia mogą wypracować wspólny język muzyczny? LAETA MUNDUS to najnowszy album wytwórni ANAKLASIS, który splata ze sobą dwa – z pozoru niemożliwe do pogodzenia – światy, tworząc swoistą harmonię sfer. Premiera płyty połączona z koncertem z cyklu „ANAKLASIS na fali” już 12 grudnia.
On jest wirtuozem skrzypiec, kompozytorem i aranżerem, meandrującym pomiędzy jazzem a muzyką współczesną; twórcą własnego stylu, który stał się inspiracją dla nowej generacji improwizujących skrzypków. Ona – wokalistką, harfistką, pianistką i muzykolożką, założycielką specjalizującego się w wykonawstwie historycznym Ensemble Peregrina, związanego ze słynnym ośrodkiem muzyki dawnej Schola Cantorum Basiliensis. W którym ze światów mogliby się spotkać Adam Bałdych i Agnieszka Budzińska-Bennett? Odpowiedź przynoszą kompozycje zapisane na kartach manuskryptu znanego badaczom jako Kras 52 – najcenniejszego polskiego źródła średniowiecznej muzyki polifonicznej. Niepozornie wyglądający rękopis zawiera dzieła mistrzów lokalnych i obcych – repertuar świadczący o obecności aktualnych (czy wręcz nowatorskich) europejskich prądów stylistycznych w życiu muzycznym ówczesnego Krakowa.
Dokonując selekcji repertuaru, Budzińska-Bennett uzupełniła wybrane ustępy z Kras 52 kompozycjami związanymi z Krakowem, a zapisanymi w innych XV-wiecznych polskich źródłach. Utwory te stanowiły punkt wyjścia dla kompozytora – Adama Bałdycha, który swój proces twórczy określił jako wprowadzenie do muzyki czasów pierwszych Jagiellonów kolorów ówcześnie nieznanych, a zarazem tej muzyce służących. Niezwykłe brzmienie i charakter średniowiecznej polifonii posłużyły mu zarówno za inspirację, jak i pole do zupełnie nieskrępowanych improwizacji skrzypiec renesansowych, dzięki czemu LAETA MUNDUS to pomost między tym co dawne a współczesne. Do współpracy przy albumie zostali zaproszeni także Michał Górczyński (klarnet kontrabasowy) oraz Ensemble Peregrina w składzie: Agnieszka Budzińska-Bennett (śpiew i harfa gotycka), Hanna Järveläinen (śpiew), Lorenza Donadini (śpiew) i Grace Newcombe (śpiew i harfa gotycka).
Jaki owoc wydał muzyczny mariaż dwóch światów? Na płycie znajdziemy zarówno otwarte i poddające się improwizatorskiemu stylowi gry Bałdycha aranżacje, jak i nowo powstałe kompozycje zainspirowane najcenniejszymi rękopisami średniowiecznej muzyki polskiej. Nie zabrakło miejsca dla podejścia konceptualnego – prowadzona przez Bałdycha improwizacja, zabawa zastanym materiałem, stała się podstawą polifonicznego muzykowania ze śpiewaczkami i Górczyńskim. „Moje pomysły powstawały pod wpływem interakcji z Peregriną. Wsłuchiwałem się w ich głosy i reagowałem, tak by wspólna kreatywność miała przełożenie na to, jak wykonamy te utwory” – podkreśla Bałdych. „Dziewczyny okazały się otwarte na eksperyment. Były przygotowane na to, że będzie to projekt, w którym należy przekroczyć granice. Dały się porwać. Zaufały mi”.
„Moje dziewczyny były zachwycone. To nie były zwyczajowe »nudy średniowieczne«, które im podaję” – śmieje się Budzińska-Bennett. „To był projekt, przy którym musiałyśmy być bardzo czujne. Wspólne improwizowanie nie jest proste, a tu jeszcze należy wyczuć moment, w którym daną improwizację powinno się zakończyć, by zaintonować zapisany fragment”.
Album LAETA MUNDUS ukaże się nakładem wytwórni ANAKLASIS w serii REVISIONS już 12 grudnia. Premierę uświetni koncert z cyklu „ANAKLASIS na fali”, podczas którego repertuar z krążka zabrzmi w Studiu im. Romany Bobrowskiej Radia Kraków. Wydarzenie będzie transmitowane na żywo na antenie Radia Kraków, zaś retransmisję będzie można usłyszeć na antenie Programu Drugiego Polskiego Radia i Radia Kraków Kultura.
LAETA MUNDUS to jeden z owoców wieloletniego projektu „Kras 52”, realizowanego przez Instytut Adama Mickiewicza (IAM) we współpracy z Polskim Wydawnictwem Muzycznym. IAM łączy polską kulturę z ludźmi na całym świecie, wspiera międzynarodową współpracę oraz wymianę kulturalną i promuje twórczość zarówno uznanych, jak i obiecujących twórców, ukazując różnorodność i bogactwo polskiej kultury. W 2025 roku w ramach przedsięwzięcia ukaże się nowa krytyczna edycja rękopisu wzbogacona dwujęzycznymi esejami. Autorami opracowania są Agnieszka Budzińska-Bennett oraz znany niemiecki lutnista, muzykolog, specjalista od muzyki średniowiecznej i profesor Schola Cantorum Basiliensis Marc Lewon; publikacja ukaże się nakładem PWM. Projekt obejmuje również kompletne nagranie repertuaru zanotowanego w rękopisie, w wykonaniu zespołów Dragma i Peregrina pod kierownictwem Agnieszki Budzińskiej Bennett (trzypłytowe wydawnictwo Raumklang 2024), cykl koncertów, a także wykłady i warsztaty.
Album LAETA MUNDUS od ANAKLASIS dostępny będzie w księgarni PWM, w najlepszych sklepach muzycznych oraz na wirtualnych półkach sieci empik. Płyta dostępna będzie także w serwisach streamingowych w technologii Dolby Atmos.
Dawna muzyka w nowoczesnym wydaniu.
Współorganizator: Instytut Adama Mickiewicza. Dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego.
