Michał Grzegorzek i grupa Slavs and Tatars kuratorami Survival Kit 2025. Łotewski festiwal sztuki współczesnej rozpoczął się właśnie w Rydze

Michał Grzegorzek, kurator i nowy dyrektor Galerii Studio w Warszawie, wraz z kolektywem Slavs and Tatars odpowiadają za program 16. edycji Festiwalu Sztuki Współczesnej Survival Kit – jednego z najważniejszych wydarzeń artystycznych w regionie, który 29 sierpnia rozpoczął się w Rydze. Tegoroczna odsłona, pod hasłem „House of See-More”, podejmuje temat transnarodowości, wyzwolenia i tożsamości, a punktem wyjścia do koncepcji kuratorskiej stał się Simurgh – mityczny ptak obecny w kulturach Eurazji. W programie znalazły m.in. prace artystów i artystek związanych z Polską: Filipki Rutkowskiej, Karola Radziszewskiego, Nadii Markiewicz i Sergeya Shabohina. Ich obecność w Rydze wspiera Instytut Adama Mickiewicza.  

Festiwal organizowany przez Łotewskie Centrum Sztuki Współczesnej (LCCA) potrwa do 28 września 2025 roku i odbywa się w niezwykłej przestrzeni Creative City Grīziņdārzs – dawnej Riga Knitting Factory, przekształcanej dziś w nową dzielnicę kulturalną Rygi. 

„House of See-More” - transnarodowość, wyzwolenie i tożsamość według twórców z całego świata

Organizowany przez Latvian Centre for Contemporary Art, festiwal Survival Kit odbywa się w Rydze od 2009 roku. Powstał w odpowiedzi na kryzys gospodarczy, który dotknął Łotwę, i od tego czasu stał się jednym z najważniejszych wydarzeń artystycznych w regionie. Co roku organizatorzy zapraszają twórców z całego świata, by wspólnie szukać alternatywnych scenariuszy przetrwania i krytycznie badać przemiany współczesnego społeczeństwa.  

Wychodząc od hasła tegorocznej edycji „House of See-More” zespół kuratorski – Michał Grzegorzek i Slavs and Tatars – sięgnął po symbol Simurgha, mitycznego ptaka występującego w kulturach Eurazji, aby opowiedzieć o przekraczaniu granic narodowych, płciowych i kulturowych. W ich interpretacji Simurgh staje się alternatywą dla orła – symbolu imperium, nacjonalizmu i kultury opartej na toksycznej męskości. W tym ujęciu mityczna postać nabiera wywrotowego potencjału, otwierając nowe przestrzenie dla refleksji nad tożsamością i wolnością. 

Wśród prezentowanych projektów znalazły się m.in. nowe prace tekstylne Filipki Rutkowskiej, która przekształca używane ubrania w zmysłowe, symboliczne obiekty. Artystka eksperymentuje z cielesną pamięcią, queerowym ucieleśnieniem i teatralnością, proponując nowe strategie istnienia poza sztywnymi normami społecznymi. Obok niej swoje prace zaprezentują m.in. Karol Radziszewski, Nadia Markiewicz i Sergey Shabohin – białoruski artysta mieszkający i tworzący w Polsce, a także artyści i artystki z Litwy, Kazachstanu, Francji, Mongolii i innych krajów. W sumie w festiwalu bierze udział 23 twórców/czyń, performerów/ek i edukatorów/ek z całego świata. 

Creative City Grīziņdārzs gospodarzem łotewskiego festiwalu

W tym roku po raz pierwszy festiwal odbywa się w nowo powstającym kompleksie Creative City Grīziņdārzs, mieszczącym się w budynku dawnej Riga Knitting Factory – przestrzeni, która kiedyś była częścią robotniczej dzielnicy, a dziś staje się jednym z najważniejszych punktów na mapie współczesnej Rygi. 

Dyrektorka Latvian Centre for Contemporary Art, Solvita Krese, podkreśla znaczenie tej zmiany: 

– W tym roku, po raz pierwszy w historii Survival Kit, festiwal odbywa się w nowo powstałym budynku. Podobnie jak wcześniejsze lokalizacje, to miejsce również przechodzi transformację, ale już wkroczyło w kolejną fazę. Dawna fabryka dziewiarska jest dziś przekształcana w nowe miejskie centrum – kreatywne miasto Grīziņdārzs. Położona między dworcem kolejowym, głównymi węzłami komunikacyjnymi a budynkami przemysłowymi, przestrzeń ta jest rewitalizowana i zyskuje nowe życie, stając się dynamicznym punktem na mapie Rygi. 

Takie podejście do przestrzeni jest nieodłącznym elementem tożsamości festiwalu, który od lat nadaje opuszczonym budynkom nowe znaczenia, przekształcając je w miejsca spotkań, refleksji i artystycznego dialogu. 

Artyści i artystki, których prace prezentowane będą w ramach Survival Kit 2025: House of See-More: Radvilė Racėnaitė, Jurga Ivanauskaitė, Askhat Akhmedyarov, Demetrio Castellucci, Ali Cherri, Bekhbaatar Enkhtur, Shadi Habib Allah, Kexin Hao, Inese Jakobi, Edith Karlson, Roman Khimei & Yarema Malashchuk, Nadia Markiewicz, Enad Marouf, Daria Melnikova, Luīze Nežberte, Karol Radziszewski, Sergey Shabohin, Malina Suliman, Sana Shahmuradova Tanska, Oksana Shachko, Marje Taska, Ola Vasiljeva, Lidija Zaneripa. 

Zespół kuratorski Festiwalu Sztuki Współczesnej  Survival Kit 2025: 

Slavs and Tatars – międzynarodowy kolektyw artystyczny działający od 2006 roku, znany autorskiej metody tworzenia wiedzy, która łączy elementy popkultury, wystaw, duchowych i ezoterycznych tradycji, historii mówionej, mitów współczesnych, badań naukowych, a nawet przedmiotów codziennego użytku. Ich prace prezentowane były m.in. w MoMA w Nowym Jorku, Vienna Secession, Salt w Stambule oraz Albertinum w Dreźnie. Grupa wydaje książki, tworzy wystawy i wykłady-performanse, a w Berlinie prowadzi przestrzeń Pickle Bar – Pickle Bar – hybrydę słowiańskiego baru aperitivo i miejsca projektowego. W ramach tego przedsięwzięcia powstał także program rezydencyjny i mentoringowy dla młodych twórców i twórczyń z regionu. 

Michał Grzegorzek – kurator i pisarz, obecnie dyrektor programowy warszawskiej Galerii Studio. Od 2016 roku był związany z Centrum Sztuki Współczesnej Zamek Ujazdowski, gdzie pełnił funkcję kuratora sztuk performatywnych. Wspólnie z Mateuszem Szymanówką prowadził badania nad relacją między współczesnym performansem a kulturą klubową. Od 2022 współkuratoruje Kem School – program edukacyjny poświęcony choreografii społecznej, queerowej perspektywie i praktykom feministycznym. 

Organizator: Łotewskie Centrum Sztuki Współczesnej (LCCA). 

Partnerzy i instytucje wspierające: Ministerstwo Kultury Republiki Łotewskiej, State Culture Capital Foundation, Rada Miasta Rygi, Instytut Adama Mickiewicza, Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego RP, Ambasada Republiki Włoskiej w Rydze, Instytut Francuski w Łotwie, Goethe-Institut Riga, Investment and Development Agency of Latvia, Riga Investment and Tourism Agency, VV Foundation. 

Kontakt dla mediów: 

Joanna Andruszko 
e-mail: [email protected] 
tel. +48 693 974 686 

Instytut Adama Mickiewicza (IAM) łączy polską kulturę z ludźmi na całym świecie. Jako instytucja państwowa tworzy trwałe zainteresowanie polską kulturą i sztuką, wzmacniając obecność polskich artystek i artystów na globalnej scenie. Inicjuje innowacyjne projekty, wspiera międzynarodową współpracę oraz wymianę kulturalną. Promuje twórczość zarówno uznanych jak i obiecujących twórców, ukazując różnorodność i bogactwo naszej kultury. Instytut Adama Mickiewicza prowadzi także portal Culture.pl, stanowiący wszechstronne źródło wiedzy o polskiej kulturze. Więcej informacji: www.iam.pl.