5 maja 2025 rozpoczyna się BDFIL – Festiwal Komiksu w Lozannie – największe szwajcarskie wydarzenie poświęcone sztuce komiksu i powieści graficznej. Polska została zaproszona do udziału w tegorocznej 19. edycji festiwalu w charakterze gościa honorowego, gdzie zaprezentuje wystawę „Polska, kraina opowieści” eksplorującą historię polskiego komiksu. Podczas festiwalu odbędą się także spotkania autorskie z najważniejszymi współczesnymi artystami i artystkami: Marzeną Sową, Joanną Karpowicz, Marią Rostocką, Katarzyną ‘Zavką’ Zawadką, Przemysławem Truścińskim, Marcinem Podolcem, Wojciechem Stefańcem i Łukaszem Wojciechowskim.
Sto lat polskiego komiksu – wystawa „Polska, kraina opowieści”
BDFIL, międzynarodowy festiwal komiksów w Lozannie, jest wydarzeniem co roku przyciągającym rzesze fanów tego gatunku. Tegoroczna edycja wzbogacona została o specjalny program z okazji dwudziestolecia festiwalu, który obejmie 13 wystaw, w tym wystawy plenerowe, spotkania z autorami, konferencje i targi komiksu.
Gościem honorowym tegorocznego festiwalu jest Polska, która będzie miała okazję przybliżyć międzynarodowej publiczności stuletnią historię rodzimej sztuki komiksowej na wystawie „Polska, kraina opowieści”. Historia komiksu jest nierozerwalnie związana ze zmianami społecznymi i politycznymi, które kształtowały polską rzeczywistość – od zaborów w wieku XIX, przez odzyskanie niepodległości w 1918 roku, niemiecką okupację i reżim komunistyczny aż do jego upadku w 1989 roku. Wystawa prześledzi losy komiksu na tle wielkich wydarzeń historycznych, konstruując szeroki kontekst, który pozwala spojrzeć na tę sztukę i jej miejsce w europejskiej tradycji komiksowej w zupełnie nowy sposób.
Wystawa podzielona została na osiem części: Roots, Press, Propaganda, Collapse…, Zins and Reborn, Art Freedom and Children Comics, Power of Women, Bright future. Każda z nich eksploruje jeden okres dziejów polski, wyjaśniając, jak wydarzenia politycznie i społeczne wpływały na rozwój komiksu, dlaczego artyści obierali konkretne kierunki w swojej twórczości i jak kształtowały się praktyki czytelnicze i dystrybucyjne.
Odwiedzający wystawę będą więc mogli przenieść się do początków historii polskiego komiksu, czyli publikacji we lwowskim czasopiśmie „Szczutek” komiksu „Ogniem i mieczem, czyli przygody szalonego Grzesia” autorstwa Kamila Mackiewicza i Stanisława Wasylewskiego, zapoznać się z kultową serią „Tytus, Romek i A’Tomek” Henryka Jerzego Chmielewskiego, która zadebiutowała w 1957 roku, a wydawana była do 2021 roku czy wejść w świat komiksów wydawanych w latach 90. w drugim obiegu tzw. zinów. Opowieść o polskim komiksie sięgnie też współczesności, przypominając o takich punktach zwrotnych jak wydanie komiksu „Marzi” Marzeny Sowy, opowiadającego o dorastaniu w komunistycznej Polsce czy ilustracje Przemysława Truścińskiego do „Wiedźmina” – gry, w którą niebawem miał zagrać cały świat. Nie zabraknie także komiksu dziecięcego, który reprezentują chociażby Tomasz Samojlik z jego serią „Saga o Ryjówce” czy Marcin Podolec z „Bajką”. Głos zostanie także oddany autorkom skupionym wokół antologii „Polski Komiks Kobiecy” zwracającej uwagę na rosnące znaczenie komiksów tworzonych przez kobiety. Przykładem jest chociażby „Koniec lipca” Marii Rostockiej z pierwszą polską nominacją do nagrody Festiwalu w Angoulême. Przegląd historii polskiego komiksu zakończy się wyjrzeniem w przyszłość i refleksją nad rolą obiegu internetowego, eksperymentalną sferą komiksu oraz niezależnych wydawnictw w dalszym rozwoju sztuki komiksu. Pozwoli to nie tylko na wyeksponowanie twórczości najlepszych współczesnych artystów, ale także na zwrócenie uwagi publiczności na szczególną umiejętność łączenia dziedzictwa z nowoczesnością, która przejawia się w polskich komiksach.
Komiksy z bliska – rozmowy i spotkania z polskimi autorami
Na festiwalu zaprezentują się także współcześni polscy artyści, którzy wezmą udział w dyskusjach, spotkaniach i panelach.
Marzena Sowa, autorka m.in. serii „Marzi”, Joanna Karpowicz, znana z serii obrazów z Anubisem, i Maria Rostocka, autorka komiksu „Koniec lipca”, porozmawiają o przenikaniu się wielkiej historii z losami jednostek, oscylując na granicy autobiografii i fikcji. Rozmowę poprowadzi Paweł Timofiejuk, kurator wystawy „Polska, kraina opowieści”. Wraz z tłumaczem komiksów, Wojciechem Birkiem i twórczyniami wspólnie zastanowią się nad polskim fenomenem bliskości tego, co intymne i tego, co polityczne, który wyraz znajduje w dziełach wielu artystów.
Marcin Podolec w panelu „Ciała w ruchu” wspólnie z Maxime Schertenleibem i Chloé Wary, którzy również przedstawiają w swoich komiksach piłkarzy, zastanowią się nad rolą realizmu w swoich pracach, zarówno w odniesieniu do zagadnień anatomicznych, jak i zasad reprezentowanych dyscyplin sportowych, wyboru postaci i tematów związanych z piłką nożną. Szczególna uwaga zostanie poświęcona reprezentacji kobiet w sporcie i kwestii męskości. Jak uciec od męskiego spojrzenia i zaoferować świeżą perspektywę w środowisku piłkarskim?
Przemysław Truściński, ilustrator „Andzi” i twórca wizerunku Geralta w grze „Wiedźmin” oraz Elk, autor serii „Les Chants du chaos”, spotkają się po raz pierwszy, aby porozmawiać o komiksie fantasy cieszącym się coraz większą popularnością. Nie zabraknie także odniesień do słowiańskich inspiracji, które przejawiają się w pracach obu artystów.
Łukasz Wojciechowski opowie o swoich albumach projektowanych niczym plany budynków przy użyciu oprogramowania Autocad. Architekt, czerpiąc z branży budowlanej i swojego doświadczenia zawodowego, tworzy unikalny graficzny wszechświat. Jego opowieści stopniowo eksplorują historię rodzinną i historię Europy Wschodniej, od narodzin nazizmu i reżimu sowieckiego po powojenną odbudowę. Opierając się na ćwiczeniach stylistycznych i powiązaniach między rysunkiem technicznym a komiksem, Wojciechowski zastanowi się nad rolą architekta i jednostki w ideologii totalitarnej.
Festiwal BDFIL w Lozannie rozpoczyna się 5 maja i trwa do 18 maja 2025. Kuratorem prezentacji polskiej sztuki komiksowej jest Paweł Timofiejuk. Prezentację zorganizowano dzięki współpracy Instytutu Adama Mickiewicza z Polskim Stowarzyszeniem Komiksowym, Ambasadą Polski w Szwajcarii oraz Ambasadą Szwajcarii w Polsce.
Instytut Adama Mickiewicza (IAM) łączy polską kulturę z ludźmi na całym świecie. Jako instytucja państwowa tworzy trwałe zainteresowanie polską kulturą i sztuką, wzmacniając obecność polskich artystek i artystów na globalnej scenie. Inicjuje innowacyjne projekty, wspiera międzynarodową współpracę oraz wymianę kulturalną. Promuje twórczość zarówno uznanych jak i obiecujących twórców, ukazując różnorodność i bogactwo naszej kultury. Instytut Adama Mickiewicza prowadzi także portal Culture.pl, stanowiący wszechstronne źródło wiedzy o polskiej kulturze. Więcej informacji: www.iam.pl.
Kontakt dla mediów:
Zuzanna Tartanus
e-mail: [email protected]
