7 września 2024 w litewskich Kiejdanach wersy Jana Kochanowskiego wybrzmią w sobotnie popołudnie. W ramach Festiwalu Radviliada, o godzinie 16.00, rozpocznie się Czytanie Sceniczne „Fraszek” w języku litewskim. Na wydarzenie zapraszamy do Kościoła Ewangelicko-Reformowanego, w którego podziemiach znajduje się mauzoleum Radziwiłłów
„Fraszki” Jana Kochanowskiego po litewsku
W 2023 roku Instytutu Adama Mickiewicza, we współpracy z Litewskim Instytutem Książki i Folkloru i Muzeum Regionalnym w Kiejdanach, wydał „Fraszki” Jana Kochanowskiego w języku litewskim. Pisarz wprowadził do polskiej literatury ten typ utworu i nazwał go przejętym z języka włoskiego terminem fraszka. Twórczość renesansowego poety na Litwie była niemal zapomniana, jednak obecnie cieszy się coraz większym zainteresowaniem. Czytanie performatywne w Kiejdanach będzie już drugą edycją wydarzenia.
Zbiór poezji Jana Kochanowskiego, zawarty w trzech księgach, został opatrzony wstępem i obszernymi komentarzami. Przełożonych zostało – wliczając motta – 320 fraszek, co stanowiło spore wyzwanie dla tłumaczki Reginy Koženiauskienė. Charakter tekstów jest niezwykle zróżnicowany – obok żartobliwych i frywolnych utworów znajdują się również teksty refleksyjne. Niektóre fraszki są napisane językiem bezpośrednim, inne mają ukryte przekazy i wielopiętrową konstrukcję. 7 września 2024 litewska publiczność będzie miała okazję posłuchać utworów na Festiwalu Radviliada poświęconemu kulturze Radziwiłłów.
Czytanie performatywne z oprawą muzyczną w Kiejdanach
Fraszki nie tylko umożliwią zapoznanie się z twórczością i mistrzowskim piórem renesansowego poety, lecz także pozwalają na nowo przyjrzeć się życiu obyczajowemu XVI wieku. Jan Kochanowski towarzyszył królowi Zygmuntowi II Augustowi w podróżach do Wilna, gościł także u wojewody wileńskiego Mikołaja Radziwiłła w Bujwidziszkach, a w swoich utworach opisywał znaną mu rzeczywistość. Prawie cztery wieki później jego twórczość znów jest obecna na Litwie.
Za koncepcję Czytania Scenicznego oraz reżyserię odpowiedzialny jest Jarosław Kilian, reżyser teatralny, który do udziału zaprosił cenionych litewskich aktorów: Birute Mar oraz Vladasa Bagdonasa. Oprawę muzyczną towarzyszącą czytaniu performatywnemu stworzyła prof. Maria Pomianowska wraz z polsko-litewskim zespołem muzyki dawnej: Aleksandrą Kauf-Tyrałą (fidele klimanowe, śpiew), Anną Klimczyk (fidele klimanowe, śpiew), Aistė Bružaitė (kokle) oraz Saulius Petreikis (multiinstrumentalista).
Współorganizatorami wydarzenia są Festiwal Radviliada w Kiejdanach, Muzeum Regionalne w Kiejdanach oraz Instytut Adama Mickiewicza we współpracy z Instytutem Polskim w Wilnie.