29 sierpnia 2024 roku, w Wenecji, odbędzie się premiera filmu „Sanatorium pod Klepsydrą”. Podczas prestiżowego konkursu Giornate degli Autori Bracia Quay zaprezentują animację z elementami filmu aktorskiego na podstawie opowiadań Brunona Schulza. Galicyjskie sanatorium stanie się scenografią wydarzeń w połowie drogi między snem a jawą. Instytut Adama Mickiewicza jest koproducentem filmu.
„Sanatorium pod Klepsydrą” Brunona Schulza w nowej ekranizacji
Nowy film braci Quay trwa 76 minut. Oparty jest na opowiadaniach ze zbioru „Sanatorium pod Klepsydrą” Brunona Schulza wydanego w 1937 roku w Warszawie. Upiorna podróż zapomnianą linią kolejową prowadzi Józefa do odległego galicyjskiego sanatorium, do umierającego ojca. Prowadzący placówkę podejrzany doktor Gotard mówi mu, że śmierć ojca, która go dosięgła w ojczyźnie, tu jeszcze nie doszła do skutku, bo w Sanatorium wszystko opóźnia się o pewien nieokreślony czas. Józef orientuje się, że Sanatorium to świat znajdujący się w połowie drogi między snem a jawą, a czasu i zdarzeń nie da się zmierzyć w żadnej namacalnej formie.
Ekranizacja prozy Brunona Schulza jest koprodukcją brytyjsko-polsko-niemiecką. Film powstał w języku polskim i łączy w sobie elementy animacji z elementami filmu aktorskiego. W rolach głównych wystąpili: Tadeusz Janiszewski (Prowadzący aukcję), Wioletta Kopańska (Asystentka prowadzącego aukcję, Pokojówka, Adela II) oraz Andrzej Kłak (Józef, kominiarz). Wielu polskich twórców pracowało także przy koncepcjach kreatywnych, zwłaszcza części aktorskiej, do której zdjęcia były realizowane w Polsce.
Bracia Quay adaptują polskie opowiadania z okresu międzywojnia
Bracia Quay opisują „Sanatorium pod Klepsydrą” słowami:
„Film jest eksploracją motywów i tematów zaczerpniętych z poetyckich i mitotwórczych pism Brunona Schulza, włącza animację lalkową i elementy filmu aktorskiego, by oddać demiurgiczną nerwowość apokryficznego trzynastego miesiąca Schulza z „Regionów wielkiej herezji”. Ramą narracji są podupadający dom aukcyjny i aukcjoner w swoim najświetniejszym momencie. Na licytację! Obiekt numer 47: drewniane Pudełko Optyczne, przebite siedmioma soczewkami ze sprytnie ukrytą szufladą rzekomo mieszczącą siatkówkę z oka pierwotnego właściciela, która podobno raz w roku, jeśli jest prawidłowo ustawiona pod promieniami słońca, przechodzi w stan ciekły namaszczając siedem końcowych obrazów, wprawiając je w ruch jeden po drugim. W labiryncie korytarzy Sanatorium przedmioty i wydarzenia będą krążyć napędzane własną siłą. Nastanie niesamowita półrzeczywistość, a Józef wpadnie w budzącą niepokój sieć wspomnień, fantazji i wizji, którym może się jedynie poddać. Bohater znajdzie swojego ojca, straci go we śnie, odkryje kilku ojców na raz, a potem straci go raz na zawsze. Nawet sam Józef ulegnie multiplikacji; jeden umrze, drugi zostanie skazany na niekończącą się tułaczkę po korytarzach Sanatorium, a ostatni wsiądzie do tego samego pociągu, którym przyjechał.”
Bracia Quay to duet reżyserski braci Stephena i Timothy’ego. Urodzili się w Stanach Zjednoczonych, studiowali w Philadelphia College of Art, a później w Londynie w Royal College of Art. W 1980 roku wraz z kolegą Keithem Griffithsem założyli Atelier Koninck, własne studio filmowe. Od tego czasu zdobyli liczne międzynarodowe wyróżnienia. W swoich produkcjach wykształcili charakterystyczny styl łączący elementy animacji lalkowej, materiałów organicznych, ważną rolę ścieżki dźwiękowej i mroczną atmosferę. Jednym z ich najbardziej uznanych dzieł jest, także inspirowana twórczością Schulza, „Ulica krokodyli” (1986). Więcej o polskich wątkach w twórczości amerykańskich reżyserów, można przeczytać na Culture.pl. Po premierze „Sanatorium pod Klepsydrą” 29 sierpnia o godzinie 17:00 odbędzie się sesja Q&A z Braćmi Quay.
„Sanatorium pod Klepsydrą” (2024) – premiera w Wenecji
Premiera filmu odbędzie się podczas Giornate degli Autori. Trwający 12 dni konkurs to niezależne wydarzenie, które powstało w 2004 roku i odbywa się równolegle do Międzynarodowego Festiwalu Filmowego w Wenecji. Jego celem jest zwrócenie uwagi na kino wysokiej jakości, bez ograniczeń, innowacyjne, wyraziste, oryginalne – te cechy mają zarówno filmy w oficjalnej selekcji, jak i te prezentowane podczas wydarzeń specjalnych i spotkań towarzyszących. Tegoroczna, już 21 odsłona, dedykowana jest Marii Teresie Pizzetti, która współkoordynowała pierwszą edycję konkursu. „Sanatorium pod Klepsydrą” powalczy w konkursie z 9 innymi produkcjami o oficjalne nagrody Giornate degli Autori.
Premiera „Sanatorium pod Klepsydrą” odbędzie się 29 sierpnia 2024 o 17:00 w Sala Perla w Palazzo del Casinò, gdzie odbywają się oficjalne pokazy konkursowe i wydarzenia specjalne Giornate degli Autori (budynek dawnego kasyna przy Lungomare Guglielmo Marconi, Lido di Venezia). Film będzie można obejrzeć w tym samym miejscu 6 września 2024 o godzinie 9:00.
„Sanatorium pod Klepsydrą” (2024)
- Reżyseria i scenariusz: Bracia Quay
- Zdjęcia: Bartosz Bieniek
- Montaż: Bracia Quay
- Kompozytor: Timothy Nelson, Alfred Schnittke
- Montaż dźwięku: Joakim Sundström, Bracia Quay
- Scenografia: Agata Trojak (live-Action); Bracia Quay (Animacja)
- Producenci: Lucie Conrad, Izabella Kiszka-Hoflik
- Koproducenci: Viola Fügen, Michael Weber
- Produkcja: Koninck Studios SpK Galicia, IKH Pictures Production
- Koprodukcja: The Match Factory, Instytut Adama Mickiewicza
- Film przedstawia BFI we współpracy z Telewizją Polską i wsparciem Medienboard Berlin Brandenburg