„There Is Nothing Solid About Solidarity” — forum sztuki i krytyki społecznej w Antwerpii w ramach Kijowskiego Biennale 2025

„There Is Nothing Solid About Solidarity” (pl. „Nie ma nic trwałego w solidarności”) to program satelitarny Kijowskiego Biennale 2025, który odbędzie się w dniach 24–26 października w Antwerpii. Trzydniowe forum – z udziałem artystów, kuratorów, badaczy i kolektywów z Europy Środkowo-Wschodniej, Bliskiego Wschodu i Azji Centralnej – stworzy przestrzeń do krytycznego namysłu nad współczesnym znaczeniem solidarności w czasach geopolitycznych kryzysów, wojen i rosnących nierówności. W programie znalazły się debaty, wystawy, performanse, warsztaty i wydarzenia muzyczne, a całość organizowana jest we współpracy z antwerpskim Muzeum Sztuki Współczesnej M HKA i Instytutem Adama Mickiewicza.

Kijowskie Biennale 2025: program satelitarny w Belgii o solidarności i oporze

Współczesne tendencje społeczne – wzrost ruchów nacjonalistycznych i faszystowskich, kryzysy praw człowieka, ludobójstwa i wojny – unaoczniają kruchość systemów demokratycznych opartych na sojuszach motywowanych wspólnym interesem. W tym kontekście program forum gromadzi artystki i artystów, kuratorów, badaczy oraz kolektywy z szeroko rozumianych regionów Europy Środkowo-Wschodniej, Bliskiego Wschodu i Azji Środkowej. Tworzy tym samym przestrzeń do krytycznego namysłu nad instytucjami i strukturami, które ukształtowały obecny porządek geopolityczny, oraz nad oddolnymi inicjatywami, które w tym krajobrazie znajdują swoje miejsce i siłę.

Forum w belgijskiej Antwerpii pod tytułem „There Is Nothing Solid About Solidarity” pogłębia refleksję nad koncepcją „Middle East Europe”. Idea ta analizowana jest z perspektywy doświadczeń postsocjalistycznych – z jednej strony związanych z nieudanymi próbami budowy nowoczesnych utopii i bolesnymi transformacjami politycznymi, ideologicznymi i ekonomicznymi; z drugiej – z intensywnymi wymianami kulturowymi i wspieranymi przez państwo „przyjaźniami” między krajami dawnego bloku socjalistycznego a państwami Bliskiego Wschodu w XX wieku.

Wystawy, performanse, debaty – międzynarodowe forum artystyczne w październiku 2025

Forum obejmuje dwa dni rozmów, performansów, warsztatów, wystawę w przestrzeni INBOX w M HKA, kuratorski pokaz wideo, wieczór muzyczny z setami DJ-skimi oraz cykl tekstów publikowanych na łamach magazynu MOST. Program prezentuje szerokie spektrum form organizacyjnych – od indywidualnych projektów oddolnych i centrów społecznych po badania historycznych przejawów solidarności, przyjaźni i sojuszy. Jego celem jest stymulowanie trwałych relacji i budowanie nowych sojuszy, które razem tworzą bogaty ekosystem oporu, troski i wyobraźni – wcielając ideę solidarności rozumianej jako gotowość do ryzyka i stania ramię w ramię z innymi. Kuratorkami programu są członkinie zespołu magazynu MOST (Ewa Borysiewicz, Vera Zalutskaya, Katie Zazenski) oraz Yulia Krivich.

Program forum „There Is Nothing Solid About Solidarity” w Antwerpii

Piątek, 24 października 2025 – De Cinema, De Studio

• 18:00–18:15 – Wprowadzenie kuratorów do forum i programu filmowego. Program filmowy „You Dream Better in the Dark” będzie wyświetlany w pętli w wyznaczonych godzinach przez cały weekend.

• 18:15–20:15 – „What Does a Landscape Remember?” – wystąpienia: Katarina Jazbec, Beatrice Moumdjian, Tytus Szabelski-Różniak, Driant Zeneli

• 20:30–23:00 – Set DJ-ski: Nikolay Karabinovych, Floèmee

Sobota, 25 października 2025 – M HKA

• 10:00–10:15 – Powitanie przez kuratorów

• 10:15–11:30 – „Belonging and Surviving” – Alaa Abu Asad, Oleksandra Pogrebnyak, Selma Selman

• 11:30–12:30 – „Erasure and Repair” – Dana Kosmina, Nour Shantout

• 13:30–14:45 – „Resistance and Resilience” – Malaka Shwaikh, Antonina Stebur

• 15:00–15:30 – „Circassian Beauty” – performance Elif Satanaya Özbay

• 15:45–17:30 – „The School of Algorithmic Solidarity” – sesja z kolektywem eeefff

Niedziela, 26 października 2025 – M HKA

• 11:00–12:00 – „As I'm Going to Bed, I Think of the Lange Beeldekensstraat” – spacer po mieście z Nikolayem Karabinovychem (start i meta: M HKA)

• 12:30–13:45 – „Extractive Objectivity” – Asia Bazdyrieva, Samah Hijawi, Basyma Saad

• 14:45–16:00 – „Misuse as Method” – fantastic little splash, Firas Shehadeh, Kat Zavada

• 16:00–17:15 – „On Institutional Becoming” – DAVRA (Dilda Ramazan), KRAK (Irfan Hošić)

• 11:00–17:15 (równolegle) – „The Practice of Social Interaction” – warsztat prowadzony przez Yasię Khomenko

Uczestnicy: Noor Abed, Alaa Abu Asad, Nika Autor, Asia Bazdyrieva, eeefff, fantastic little splash, Floèmee, Samah Hijawi, Irfan Hošić, Saodat Ismailova, Katarina Jazbec, Nikolay Karabinovych, Dana Kavelina, Yasia Khomenko, Bogdana Kosmina, Daryna Mamaisur, Svitlana Matviyenko, Petrică Mogoș, Beatrice Moumdjian, Laura Naum, Elif Satanaya Özbay, Alpesh Kantilal Patel, Oleksandra Pogrebnyak, Maxim Poleacov, Dilda Ramazan, Basyma Saad, Selma Selman, Nour Shantout, Firas Shehadeh, Malaka Shwaikh, Antonina Stebur, Tytus Szabelski-Różniak, Asia Tsisar, Kat Zavada, Driant Zeneli

Czym jest solidarność dziś? Zbiorowa wystawa artystów z Europy Wschodniej i Bliskiego Wschodu w M HKA

Piąte piętro Muzeum Sztuki Współczesnej w Antwerpii (M HKA) przeznaczono na zaskakujące interwencje artystyczne i kameralne prezentacje typu pop-up. Przestrzeń oferuje wgląd w praktyki zaangażowanych twórców i myślicieli. Towarzysząca forum wystawa „There Is Nothing Solid About Solidarity” stawia pytania: Co dziś oznacza solidarność? Jak możemy wspólnie nadać jej formę? W ramach wystawy zbiorowej w INBOX swoje prace zaprezentowali: Alaa Abu Asad, fantastic little splash, Alevtina Kakhidze, Nikolay Karabinovych, Svitlana Matvienko & Malaka Shwaikh, Ayman Ramadan, Nika Autor.

Pokazywane prace ukazują, w jaki sposób społeczności organizują się poza instytucjami i sztywnymi strukturami, prezentując różnorodne strategie oporu, wsparcia i tworzenia sieci – nawet w rzeczywistości naznaczonej przemocą, lękiem, cyfrowymi wykluczeniami czy fragmentacją społeczną. Wystawa ujawnia, że solidarność nie jest pojęciem stałym, lecz ciągle redefiniowanym – i że empatia oraz porozumienie mogą rozwijać się między regionami i tradycjami pozornie odległymi. To zaproszenie do wspólnej refleksji nad tym, czym dziś jest solidarność – i jak nadać jej realny, żywy kształt.

Kijowskie Biennale 2025: „Bliski Wschód, daleki Zachód” – sztuka wobec geopolitycznych napięć

Szósta edycja Kijowskiego Biennale 2025, zatytułowana „Bliski Wschód, daleki Zachód”, została przygotowana przez konsorcjum kuratorów z europejskiej sieci L’Internationale. Wystawa bada pojęcie „Europy Bliskowschodniej”, obejmującej Europę Środkowo-Wschodnią, Azję Centralną i Bliski Wschód, i analizuje geopolityczne napięcia oraz (neo)kolonialne relacje w regionie. W kontekście toczących się wojen, czystek etnicznych i demokratycznego kryzysu, wystawa wskazuje, że przyszłość Europy kształtuje się dziś na jej wschodnich rubieżach. Pokazuje siedem nowych prac zamówionych specjalnie na tę okazję, a także dzieła z kolekcji instytucji członkowskich L’Internationale. Kontynuując transnarodową formułę edycji z 2023 roku, Kijowskie Biennale 2025 ponownie odbędzie się w wielu lokalizacjach w Europie.

Prezentowane w dniach 3 października 2025 – 18 stycznia 2026 projekty artystyczne poruszają tematy przemocy imperialnej, wojny, wyzysku i utraconych utopii emancypacyjnych, ukazując, jak zbrojne konflikty wpływają na życie społeczne, kulturę i tożsamość. Artyści podejmują próby rozliczenia się z historią kolonializmu i militaryzacji, jednocześnie kreśląc wizje alternatywnego projektu europejskiego opartego na pamięci, sprzeciwie i solidarności. Biennale, choć przesiąknięte doświadczeniem traumy, pozostaje przestrzenią krytycznego namysłu i nadziei na przyszłość wolną od przemocy i dominacji.

„There Is Nothing Solid About Solidarity” – międzynarodowe forum artystyczne w Antwerpii - informacje praktyczne

• Daty forum: 24–26 października 2025

• Miejsca: De Studio – De Cinema (Maarschalk Gérardstraat 4) oraz M HKA – Museum of Contemporary Art Antwerp (Leuvenstraat 32)

• Organizatorzy: Instytut Adama Mickiewicza we współpracy z M HKA, De Cinema i De Studio

• Kuratorki: Redaktorki magazynu MOST – Ewa Borysiewicz, Vera Zalutskaya, Katie Zazenski – we współpracy z Julią Krivich

• Więcej informacji: 2025.kyivbiennial.org oraz www.muhka.be

• Wsparcie finansowe: Projekt dofinansowany przez Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego oraz we współpracy z Instytutem Polskim w Brukseli