Trwa trzecia edycja polsko-niemiecko-izraelskiego programu wymiany intelektualno-artystycznej pod tytułem „Ćwiczenie nowoczesności”. Tegoroczne spotkania poświęcone są sposobom przewidywania i projektowania przyszłości przez nurty modernizacyjne na całym świecie, włącznie z koncepcją nowego mężczyzny i nowej kobiety, nowego społeczeństwa, nowego stylu życia, nowego codziennego porządku. Spotkaniom przewodzą uznani eksperci, reprezentujący różne perspektywy i dziedziny wiedzy, m.in.: Zvi Efrat, Sharon Golan, Shira Levy-Binyamini, Marci Shore i Robert Jan van Pelt.

W styczniu i w lutym 2021, w ramach pierwszej części projektu, zaplanowano cykl wykładów, seminariów oraz warsztatów skierowanych zarówno do uczestników projektu. Część druga, związana z realizacją wizyt studyjnych, przewidziana jest na drugą połowę roku i będzie uzależniona od sytuacji pandemicznej.  

Wykłady oraz debaty będą dostępne dla szerszej publiczności w formie onlinowej retransmisji, dostępnej na kanale YouTube Instytutu Pileckiego  https://www.youtube.com/channel/UC4o6GVF0iVta0kVBkyWWPjQ

Poruszane wątki tematyczne dotyczą przede wszystkim dziedzictwa modernizmu i jego wciąż aktualnych praktyk. Badając punkty styku architektury, projektowania, historii sztuki, nauk społecznych i politycznych, zapraszamy naszych uczestników do przyjrzenia się temu, co obecnie mają nam do zaoferowania modernizmy i XX-wieczne praktyki modernizacyjne. Chcemy spojrzeć na współczesne życie jako na obszar, który wymaga nowego działania. Jaki nowy świat mogą nam dziś obiecać i pomóc osiągnąć sztuka, projektowanie i architektura? Czego mogą nas dziś nauczyć eksperymenty poprzedniego stulecia? Czy krytyczna weryfikacja ich założeń może stanowić inspirację dla rozwiązań, jakich obecnie potrzebujemy? Czy jest możliwe wyciągnięcie wniosków z ich błędów i dalsze rozwinięcie tego, co pozostało w nich niedokończone?

Cykl spotkań oraz towarzyszących im debat podzielony został na trzy bloki tematyczne

Blok I: Nowe idee i wizje

W pierwszej sekcji tematycznej Nowe idee i wizje, zamierzamy zbadać filozoficzno-historiograficzną koncepcję nowoczesności w odniesieniu do „nowego” oraz do idei postępu i wizji lepszej przyszłości. Kluczową kwestią będzie nowoczesna rewizja tradycji w odniesieniu do takich dziedzin życia, jak technologia i ekonomia (rozkwit kapitalizmu), religia (sekularyzacja) i polityka (rozwój państw narodowych). Na Wschodzie i Zachodzie proces ten ujawnił się w uderzająco różnych konfiguracjach, wykazujących znaczne rozbieżności w stosunku do rozumienia tak przeszłości, jak i przyszłości. 

Innym zagadnieniem  rozważanym w ramach bloku będzie koncepcja nowoczesności w obszarze sztuki, w ramach której nowoczesność rozpatrywana jest pod postacią odrębnego stylu artystycznego, tj. modernizmu. 

Wątki te będą nas jednocześnie prowadzić w stronę pytania, w jakim stopniu ówczesne wizje przyszłości stały się podwalinami pod ich różne kulturowe materializacje, któremu to tematowi chcemy przyjrzeć się w ramach drugiej sekcji.

Blok II: Nowa sztuka dla nowego życia

Próby stworzenia modelu nowego mężczyzny i nowej kobiety oraz ukształtowania nowego społeczeństwa dostrzegane w skali międzynarodowej w początkach XX wieku nie pozostawały bez wpływu na sztukę, design i architekturę. Począwszy od zmian w projektowaniu budynków mieszkalnych i kuchni, a skończywszy na planowaniu przestrzennym i urbanistyce, modernistyczne wizje ujawniały sprawczy potencjał projektowanych obiektów mogących służyć za narzędzie do budowania tożsamości narodowej a zarazem definiowania na nowo roli artystów i architektów w nowych społeczeństwach. Ówczesna sztuka oraz strategie architektoniczne jednocześnie uosabiały i odzwierciedlały wiele sprzeczności nieodłącznie związanych z nowoczesnością, ukazując ambiwalentny potencjał projektów modernistycznych. Sekcja Nowa sztuka dla nowego życia skupia się na sztuce, projektowaniu i architekturze jako ważnych obszarach kształtowania codziennego życia oraz jako narzędziach do wdrażania nowych koncepcji, ale także jako środkach regulacji, kontroli i propagandy politycznej.

Blok III: Nowe państwo i społeczeństwo

Nowym wizjom struktur społecznych i porządku społecznego towarzyszyły nowo powoływane instytucje i nowe formy życia zbiorowego. Sekcja Nowe państwo i społeczeństwo badać będzie obecność idei modernizacyjnych w różnych częściach świata, skupiając się na ich podłożu ideowym i politycznym oraz ich konsekwencjach dla życia zbiorowego. Podczas Akademii będziemy badać zarówno historyczne, jak i społeczno-polityczne konteksty projektów modernizacyjnych, a także ich spuściznę w naszym współczesnym życiu i kulturze. Ponadto skupimy się również na ambiwalencji tej spuścizny oraz trwałości jej oddziaływania na Europę w XX wieku. Poprzez krytyczną analizę wspomnianych kwestii zaprosimy naszych wykładowców i uczestników również do przemyślenia tych aspektów modernistycznych wizji społecznych, które mogą wciąż inspirować w poszukiwaniu rozwiązań dla dzisiejszych wyzwań.

W wydarzenie organizowane przez Instytut Pileckiego w Berlinie, zaangażowani są także Instytut Adama Mickiewicza (Warszawa) oraz The Liebling Haus – White City Center (Tel Awiw). 

Instytut Pileckiego w ramach projektu „Ćwiczenie nowoczesności” zaprasza ludzi nauki i kultury do refleksji nad współczesną Europą, dla której punktem wyjścia stanie się namysł nad początkami i źródłami nowoczesności w Polsce, Niemczech i Izraelu, a także jasnymi i ciemnymi stronami dwudziestowiecznych praktyk modernizacyjnych.

Więcej informacji o projekcie na stornie http://exercisingmodernity.com/