Od 26 czerwca 2025 roku można zwiedzać wyjątkową wystawę o solidarności i jedności, a także o relacjach: między Ukrainą a Polską, między czasem pokoju a czasem wojny, między byciem blisko a byciem daleko. Artystki i artyści z Polski biorą udział w projekcie „Różne miejsca” wspólnie z twórczyniami i twórcami z Ukrainy. Prace prezentowane są w Narodowym Muzeum Sztuki Ukrainy w Kijowie do 10 sierpnia 2025 roku. Instytut Adama Mickiewicza jest współorganizatorem wystawy.

Projekt „Różne miejsca” — dwuczęściowa opowieść o sztuce w kontekście czasu wojny

„Różne miejsca” to dwuczęściowa opowieść o sztuce powstającej w różnych punktach przestrzeni i czasu, z różnym odniesieniem do wojny. Tytuł projektu nawiązuje do kompozycji Steve’a Reicha Different Trains — trzyczęściowego utworu nagrodzonego Grammy w 1990 roku. Reich, w latach 1939–1942, podróżował pociągami między Nowym Jorkiem a Los Angeles. Po niemal pół wieku artysta uświadomił sobie, że gdyby w tym samym czasie przebywał w Europie jako Żyd, jego podróże odbywałyby się zupełnie innymi pociągami. W kontekście trwającej wojny w Ukrainie ekspozycja podkreśla przesłanie: miejsce, w którym przebywamy, może decydować o naszym losie.

Wystawa w Narodowym Muzeum Sztuki Ukrainy w Kijowie będzie miała dwie odsłony. Pierwsza — między czerwcem a sierpniem 2025 — stanowi preludium do drugiej, większej prezentacji, planowanej od listopada 2025 do marca 2026. Kuratorem wystawy z Polski jest Waldemar Tatarczuk, dyrektor lubelskiej Galerii Labirynt. Po stronie ukraińskiej ekspozycję współtworzy Oksana Barshynova, zastępczyni dyrektora muzeum. Projekt „Różne miejsca” to pierwsza prezentacja polskiej sztuki współczesnej w Ukrainie od czasu wybuchu pełnoskalowej wojny w 2022 roku — to także gest solidarności z ukraińskimi artystami. Wystawa ma na celu normalizowanie życia artystycznego w kraju ogarniętym wojną, przełamywanie strachu innych państw oraz aktywne włączanie Ukrainy w europejski obieg kultury, mimo nadzwyczajnej sytuacji.

Dwa spojrzenia — artystyczne głosy z Polski i Ukrainy

Wystawa „Różne miejsca” to opowieść o relacjach: między Ukrainą a Polską, między wojną a pokojem, między obecnością a oddaleniem. To także wystawa o solidarności i jedności. Pierwsza część koncentruje się na sztuce z Polski — kraju, którego społeczeństwo od pierwszych dni wojny wspierało Ukrainki i Ukraińców. Pokazane zostaną prace sześciu artystek i artystów różnych pokoleń, tworzących w różnych mediach. Dzieła powstały przed 2022 rokiem, przed rosyjską inwazją, co nadaje im nowy wymiar interpretacyjny w świetle współczesnych wydarzeń. Wystawa stawia zatem pytania: co się zmienia w obrazie, kiedy widz patrzy na niego przez pryzmat wojny? Co mówią teraz dzieła, które powstały „przed”? Czy dzieło sztuki pozostaje niezmienne, kiedy zmienia się świat i porządek, które je otaczają? Ekspozycji towarzyszyć będą dyskusje z udziałem polskich i ukraińskich artystów oraz badaczy kultury.

W projekcie biorą udział również ukraińskie artystki i artyści z doświadczeniem wojskowym. Ich obecność w tej pierwszej odsłonie ma charakter symboliczny. W 2022 roku, na prośbę polskiego kuratora wykonali fotograficzne obrazy nieba — dokumentując to, co ponad wojną. Artyści obecni są także w wideoportretach — jednominutowych zapisach ciszy. Od czerwca 2022 roku, każdego dnia o godzinie 9:00, Ukraina zatrzymuje się na minutę milczenia dla uczczenia poległych.

Wystawa „Різні місця” w Kijowie

• Daty: 26 czerwca – 10 sierpnia 2025;
• Miejsce: Narodowe Muzeum Sztuki Ukrainy, Kijów;
• Dostępność: Wystawa czynna w piątki, soboty i niedziele, w godzinach 12.00–18.00;
• Artystki i artyści z Polski: Mirosław Bałka, Barbara Gryka, Katarzyna Kozyra, Karol Radziszewski, Wilhelm Sasnal, Monika Sosnowska;
• Artystki i artyści z Ukrainy: Davyd Chichkan, Yevhen Korshunov, Pavlo Kovach, Denys Pankratov, Max Robotov;
• Zespół kuratorski: Oksana Barshynova, Waldemar Tatarczuk;
• Organizatorzy: Narodowe Muzeum Sztuki Ukrainy, Galeria Labirynt, Instytut Polski w Kijowie, Instytut Adama Mickiewicza;
• Więcej informacji: namu.ua.