„Języki z wody” w Pawilonie Polskim na Biennale Sztuki w Wenecji 2026
„Języki z wody” to tytuł projektu, który zostanie zaprezentowany w Pawilonie Polskim na 61. Międzynarodowej Wystawie Sztuki w Wenecji – La Biennale di Venezia w 2026 roku. Instalacja zaprasza widzów do wyjścia poza znane sposoby percepcji oraz do pogłębionego słuchania języków marginalizowanych, kultury Głuchych i pozaludzkich form komunikacji. Projekt będzie prezentowany od 9 maja do 22 listopada 2026 roku. Producentem ekspozycji jest Zachęta — Narodowa Galeria Sztuki, a partnerem prezentacji polskiej instalacji we Włoszech jest Instytut Adama Mickiewicza.
Koncepcja artystyczna projektu „Języki z wody” - instalacja badająca alternatywne formy komunikacji
Projekt „Języki z wody”, zgłoszony przez kuratorki Ewę Chomicką i Jolantę Woszczenko, został wybrany do Pawilonu Polskiego na 61. Międzynarodową Wystawę Sztuki w Wenecji w wyniku dwuetapowego, otwartego konkursu, przeprowadzonego przez jury złożone z ekspertów i ekspertek w dziedzinach sztuki i architektury. Reprezentująca Polskę instalacja audio-wideo została stworzona przez Bognę Burską i Daniela Kotowskiego. W projekcie bierze udział Chór w Ruchu — grupa złożona z osób słyszących i Głuchych — który interpretuje kody komunikacyjne i pieśni wielorybów zarówno w języku mówionym (angielskim), jak i w międzynarodowym języku migowym (IS). Projekt bada alternatywne sposoby porozumiewania się, inspirowane pozaludzkimi formami życia.
Osią narracji są historie utraty i odbudowy — od odradzania się kultur wielorybów po współczesne próby odzyskiwania języków i narracji marginalizowanych przez dominujące systemy komunikacji. Ważnym punktem odniesienia dla projektu są nagrania Rogera Payne’a „Songs of the Humpback Whale” z 1970 roku, które przyczyniły się do wprowadzenia zakazu polowań na wieloryby i odegrały istotną rolę w ich ocaleniu. Złożone dźwięki wielorybów zwróciły uwagę świata na inteligencję i bogactwo kultur zwierzęcych, pokazując, że sztuka może przywracać słyszalność głosom wcześniej pomijanym. Instalacja „Języki z wody” oddziałuje na wielu poziomach: obrazu (zdjęcia: Magda Mosiewicz, Bogna Burska), dźwięku (kompozycja: Aleksandra Gryka) oraz fizycznego doświadczenia, generowanego przez fale akustyczne odpowiadające wrażeniom wywoływanym przez wokalizacje i echolokację waleni. Choreografia zbiorowego ciała Chóru inspirowana jest ruchem ławic ryb (Alicja Czyczel).
„In Minor Keys” – myśl przewodnia Biennale Sztuki w Wenecji 2026
Tytuł Biennale Sztuki w Wenecji 2026, kuratorowanego przez Koyo Kouoh — „In Minor Keys” (pol. „W tonacjach molowych”) — proponuje inny sposób postrzegania i słuchania świata. Metafora tonacji molowych odnosi się nie tylko do określonych nastrojów muzycznych, lecz przede wszystkim do delikatnych, cichych i mniej oczywistych częstotliwości życia, które często giną w hałasie współczesności. Koncepcja biennale zaprasza do kontemplacyjnego spotkania z tym, co kruche i zazwyczaj pomijane — cichszymi głosami, zaniedbanymi narracjami i mikropamięciami. Zachęca do rozwijania subtelnych form oporu, tworzenia nowych relacji i wrażliwych eksperymentów, a także do budowania polifonicznych społeczeństw opartych na wzajemnym słuchaniu, odczuwaniu i rezonowaniu. „Języki z wody” rozwijają tę ideę, podejmując próbę przekroczenia wyobrażonych granic komunikacji i tworzenia wspólnot podmiotowych, uwzględniających różnorodne perspektywy — w tym także perspektywę zwierzęcą.
Biennale wskazuje na dźwięki i historie osób oraz wspólnot, które mimo doświadczeń utraty tworzą piękno, odbudowują światy, naprawiają relacje i budują nowe formy wspólnotowości. Proponuje zwolnienie tempa, wsłuchanie się w subtelne emocje i nastroje oraz dostrzeżenie „małych wysp” intensywnego życia, funkcjonujących wewnątrz większych systemów politycznych i ekologicznych. Wystawa ukazuje światy artystów jako zbiorowe, polifoniczne przestrzenie, w których sztuka splata się z codziennym doświadczeniem i emocjonalną wrażliwością, oferując odbiorcom doświadczenie bardziej zmysłowe niż dydaktyczne — sprzyjające refleksji, uważności i wspólnemu przeżywaniu nadziei na transformację w obliczu współczesnych kryzysów.
Autorzy i zespół projektu „Języki z wody”
Autorami projektu „Języki z wody” są Bogna Burska i Daniel Kotowski. Bogna Burska jest uznaną polską artystką wizualną i dramatopisarką, której prace prezentowane były w najważniejszych instytucjach sztuki w Polsce i za granicą. Daniel Kotowski jest artystą i performerem, znanym z innowacyjnych badań nad doświadczeniem Głuchych oraz językiem, realizowanych w kontekście międzynarodowym. Kuratorkami projektu są Ewa Chomicka i Jolanta Woszczenko. W realizacji biorą udział m.in. Chór w Ruchu, Alicja Czyczel, Aleksandra Gryka oraz Magda Mosiewicz. Producentem projektu jest Zachęta — Narodowa Galeria Sztuki, opiekun Pawilonu Polskiego na Biennale w Wenecji. Partnerem projektu jest Instytut Adama Mickiewicza.
