Od 10 maja 2025 widzowie będą mogli oglądać wystawę „Lary i penaty. O budowaniu poczucia bezpieczeństwa w architekturze” w Pawilonie Polskim podczas 19. Międzynarodowej Wystawy Architektury w Wenecji. Ekspozycja przygotowana przez Macieja Siudę, Krzysztofa Maniaka, Katarzynę Prze­zwańską oraz Aleksandrę Kędziorek przywołuje tradycję postrzegania architektury jako schronienia przed zagrożeniami: żywiołami, katastrofami, wojnami. Pawilon Polski jak co roku organizowany jest przez Zachętę – Narodową Galerię sztuki przy wsparciu Instytutu Adama Mickiewicza.

„Lary i penaty. O budowaniu poczucia bezpieczeństwa w architekturze”, czyli funkcja ochronna architektury

Czy narzędzia architektury mogą chronić nas przed przeciwnościami losu? Jakie praktyki związane z budowaniem i użytkowaniem budynków możemy wdrożyć, by zapewnić sobie poczucie bez­pieczeństwa? Wystawa „Lary i penaty. O budowaniu poczucia bezpieczeństwa w architekturze” poszu­kuje odpowiedzi na te pytania, eksplorując wciąż żywe przesądy związane z architekturą oraz współczesne praktyki budowlane.

Koncepcja wystawy opiera się na dwóch filarach: bezpieczeństwa i poczucia bezpieczeństwa. Pierwszy obejmuje rozwiązania wynikające z istniejących przepisów budowlanych, przeciwpożarowych oraz bezpieczeństwa i higieny pracy (BHP). Drugi przybliża odbiorcom polskie praktyki i rytuały związane z architekturą, które miały zapewnić pomyślność i chronić przed przeciwnościami losu. Wystawa pokazuje je jako równorzędne i wzajemnie się uzupełniające w służbie zapewniania ludziom poczucia sprawczości wobec niebezpieczeństw. Wspólnie pozwalają mieszkańcom poczuć się pewniej w szybko zmieniającej się rzeczywistości.

Tytuł wystawy odwołuje się do rzymskich duchów opiekuńczych, które w starożytności strzegły bezpieczeństwa domów. Dziś lary i penaty przetrwały jako uniwersalny symbol domowego bezpieczeństwa, wykraczając poza swój antyczny kontekst. Do tego ich uniwersalnego znaczenia odwołują się twórcy wystawy, wchodząc również w dialog z hasłem tegorocznego Biennale, które brzmi: „Intelligens. Naturalne. Sztuczne. Wspólne”.

Ekspozycja została przygotowana wspól­nie przez interdyscyplinarny zespół ― architekta Macieja Siudę, artystów Krzysztofa Maniaka i Katarzynę Prze­zwańską oraz historyczkę architektury Aleksandrę Kędziorek.

Zespół autorski, materiały prasowe: Zachęta —Narodowa Galeria Sztuki

Kolejna odsłona Pawilonu Polskiego na weneckim Biennale

Od wielu lat Instytut Adama Mickiewicza wspiera Pawilon Polski podczas Międzynarodowej Wystawy Architektury ― La Biennale di Venezia, którym od 70 lat opiekuje się Zachęta ― Narodowa Galeria Sztuki. Polska uczestniczy w Biennale Arte z wystawą we własnym pawilonie od 1932 roku, a w Biennale Architettura ― od roku 1991. Misją Pawilonu Polskiego jest promocja sztuki współczesnej, wymiana idei artystycznych i zwracanie uwagi na problemy współczesności.

W zeszłym roku w Pawilonie Polskim podczas 60. Biennale w Wenecji prezentowana była wystawa „Powtarzajcie za mną II” będąca zbiorowym portret świadków wojny trwającej w Ukrainie w formie instalacji audiowizualnej. Instalacja składa się z dwóch prac wideo nagranych w 2022 i 2024 roku. Nagrania przedstawiały historie ukraińskich uchodźców, którzy opowiadali o swoim doświadczeniu za pomocą dźwięków usłyszanych i zapamiętanych w czasie walk. Następnie publiczność została zaproszona do powtórzenia tego, co usłyszeli.

Wystawę „Lary i penaty. O budowaniu poczucia bezpieczeństwa w architekturze” będzie można oglądać od 10 maja do 23 listopada 2025.