Rumunia i Polska organizują pierwszy raz w historii wspólny sezon kulturalny. Zróżnicowany program zaplanowanych wydarzeń oraz intensywnej wymiany kulturalnej przyczynią się do pogłębienia wzajemnych relacji i przyjacielskich więzi łączących od dawna oba kraje. 

3 marca 2024 roku po raz pierwszy obchodzimy Dzień Solidarności Polsko-Rumuńskiej. Organizowane w tym okresie wyjątkowe wydarzenia kulturalne w Warszawie i Bukareszcie będą okazją do zaprezentowania programu sezonu szerokiej publiczności. 

17 miesięcy niezapomnianych wydarzeń artystycznych  

Za przygotowanie i realizację programu Sezonu Kulturalnego Polska-Rumunia 2024-2025 odpowiadają polskie Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego i Instytut Adama Mickiewicza, przy wsparciu Instytutu Polskiego w Bukareszcie, oraz rumuńskie Ministerstwo Kultury i Rumuński Instytut Kultury. Sezon rozpocznie się w czerwcu 2024 r., a zakończy w październiku 2025 r. 

Serię znaczących rumuńskich wydarzeń w ramach sezonu rozpocznie wystawa „Nicolae Grigorescu, malarz rumuńskiego etosu”. Retrospektywa dzieł jednego z czołowych malarzy rumuńskiego modernizmu pochodzi ze zbiorów Narodowego Muzeum Sztuki Rumunii w Bukareszcie. 

Polski sezon w Rumunii rozpocznie się otwarciem wystawy „Tatry. Wróblewski, Karłowicz, Wyczółkowski” w Muzeum im. Brukenthala w Sybinie. Przygotowana przez Fundację im. A. Wróblewskiego wystawa składa się z prac malarskich, grafik i fotografii, inspirowanych pięknem karpackich pejzaży.  

Jednymi z najważniejszych wydarzeń sezonu w Polsce będą wystawy: „Dacja, królestwo złota i srebra” w Muzeum Narodowym w Krakowie oraz „Skarby i rytuały w rumuńskim średniowieczu” w Muzeum Narodowym w Gdańsku, obie organizowane przez Narodowe Muzeum Historii Rumunii, a także wystawa monograficzna Iosifa Király’ego prezentowana w ramach łódzkiego Fotofestiwalu oraz, w Międzynarodowym Centrum Kultury w Krakowie, panorama sztuki ostatniego stulecia od klasyków awangardy po najważniejszych artystów współczesnych:  „Śmiejąc się jednym, płacząc drugim okiem. Rumuński wiek XX. Kolekcja Ovidiu Șandora”. 

Rumuńska publiczność będzie miała wyjątkową okazję zobaczyć w Narodowym Muzeum Sztuki w Bukareszcie prace Tadeusza Kantora z kolekcji Muzeum Sztuki Współczesnej w Krakowie MOCAK, w Muzeum Sztuki w Klużu-Napoce – dzieła Wojciecha Fangora z zasobów Muzeum Narodowego w Gdańsku oraz, w Pałacu Kultury w Jassach – obrazy Jerzego Nowosielskiego ze zbiorów Muzeum Narodowego w Krakowie. 

Sztuki performatywne, film, literatura, muzyka, design i nie tylko 

Sezon przyniesie wiele wydarzeń teatralnych – polscy i rumuńscy twórcy wezmą udział w ważnych festiwalach w obu krajach (m.in. FITS – Międzynarodowy Festiwal Teatralny w Sybinie, Festiwal Prapremier w Bydgoszczy). W programie największych wydarzeń filmowych nie zabraknie polskich i rumuńskich produkcji (m.in. Międzynarodowy Festiwal Filmowy Transilvania TIFF i Nowe Horyzonty we Wrocławiu). Polskie wzornictwo poznać będzie można podczas Romanian Design Week, a rumuńskie – w czasie Łódź Design Festival. Fani muzyki również znajdą coś dla siebie. Polscy i rumuńscy instrumentaliści wystąpią m. in. w ramach festiwali: George Enescu Festival, Warszawska Jesień, Gărâna Jazz Festival, Balkanik Festival. Młodszych i starszych czytelników zainteresują wydarzenia literackie z udziałem polskich i rumuńskich autorów – podczas Festiwalu Literatury FILIT w Jassach oraz Międzynarodowych Targów Książki w Krakowie. 

Sezon staje się naturalną okazją do nawiązywania nowych kontaktów między polskimi i rumuńskimi instytucjami kultury. Widocznym efektem sezonu będą projekty kulturalne wspólnie realizowane przez artystów z obu krajów (m.in. w dziedzinie tańca współczesnego - przez Polski Teatr Tańca w Poznaniu).  

Mamy wspólny język 

Identyfikacja wizualna sezonu jest owocem współpracy studentów wydziałów grafiki warszawskiej Akademii Sztuk Pięknych i bukareszteńskiego Narodowego Uniwersytetu Sztuki UNArte. Efektem kilkumiesięcznej pracy mieszanych ekip młodych grafików, wspieranych przez swoich wykładowców, jest logotyp inspirowany znakami diakrytycznymi, charakterystycznymi dla każdego z języków. Dopełnieniem identyfikacji jest hasło „Mamy wspólny język”, odwołujące się do języka kultury, który pozwala na głębokie poznanie i porozumienie między ludźmi, w różnorodności form, środków wyrazu i tradycji.  

Święto polsko-rumuńskiej solidarności 

Sezon kulturalny Polska-Rumunia 2024-2025 nieprzypadkowo zapowiadany jest w Warszawie i Bukareszcie w okolicach daty 3 marca. Wspólną decyzją obu krajów tego dnia obchodzimy Dzień Solidarności Polsko-Rumuńskiej, upamiętniając w ten sposób podpisanie w 1921 r. pierwszego sojuszu obronnego. Dokument przypieczętował więzy przyjaźni łączące od dawna oba kraje, a także osobiście, jego przywódców – Józefa Piłsudskiego i rumuńską rodzinę królewską – króla Ferdynanda i jego małżonkę Marię. 

Namacalnym dowodem tych relacji było przyjęcie przez Rumunów we wrześniu 1939 r. dziesiątków tysięcy polskich uchodźców, jak również pomoc w ukryciu rezerw polskiego złota i wawelskich arrasów, które znalazły w Rumunii bezpieczne schronienie.  

Polacy okazali solidarność Rumunom dotkniętym trzęsieniem ziemi 4 marca 1977 r. budując Szpital im. Marii Skłodowskiej-Curie, do dziś jeden z najważniejszych szpitali dziecięcych w kraju. Dwie dekady później, na fali wydarzeń 1989 roku, członkowie polskiej „Solidarności” organizowali transporty z pomocą dla Rumunów.  

Dziś Polska i Rumunia są członkami UE, a polsko-rumuńska solidarność przejawia się w różnych formach współpracy, m. in. w zakresie bezpieczeństwa, w ramach NATO, odgrywając kluczową rolę w kontekście rosyjskiej inwazji na Ukrainę.  

29 lutego w Zamku Królewskim w Warszawie wystąpią znamienici rumuńscy artyści: skrzypek Alexandru Tomescu, pianistka Adela Liculescu i sopranistka Alexandra Zamfira. Natomiast 3 marca w Ateneum Rumuńskim w Bukareszcie wystąpi znany pianista jazzowy Leszek Możdżer. W Muzeum Narodowym Chłopa Rumuńskiego w Bukareszcie, od 2 marca będzie również czynna wystawa fotografii Justyny Mielnikiewicz pod tytułem „Były trzy siostry, ale tylko dwie koszule”, reporterska podróż przez wielokulturowość rumuńskiej Bukowiny. 

Instytut Adama Mickiewicza jest narodową instytucją kultury, utworzoną w 2000 roku. Cel Instytutu – budowanie trwałego zainteresowania polską kulturą na świecie, realizowany jest we współpracy z partnerami zagranicznymi i poprzez międzynarodową wymianę kulturalną w dialogu z odbiorcami, w zgodzie z założeniami polskiej polityki zagranicznej. Do 2023 roku Instytut zrealizował projekty w ponad 70 krajach na 6 kontynentach. Organizatorem Instytutu Adama Mickiewicza jest Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego. 
Flagową marką Instytutu jest CULTURE.PL – serwis informacyjny o kulturze, traktujący o najciekawszych wydarzeniach i zjawiskach związanych z polską kulturą. Można przeczytać na nim artykuły i newsy w trzech językach: polskim, angielskim i ukraińskim.