Ponad sto wydarzeń z zakresu filmu, teatru, sztuk wizualnych, designu i muzyki w kilkudziesięciu miastach Polski i Wielkiej Brytanii – tak zapowiada się UK/Poland Season 2025. Rozpoczynający się w marcu program potrwa do końca listopada, inaugurując nowy rozdział w relacjach kulturalnych między oboma krajami. Jego celem jest ożywienie dialogu, pogłębienie współpracy oraz umocnienie więzi artystycznych i społecznych.

Dla widowni w Polsce i w Wielkiej Brytanii Sezon stwarza niepowtarzalną okazję, by poznać najciekawsze talenty artystyczne obu państw – od kina i teatru, poprzez sztuki wizualne i design, aż po muzykę. Wydarzenia w Polsce są organizowane i finansowane przez British Council, natomiast za program w Wielkiej Brytanii odpowiadają Instytut Adama Mickiewicza, Instytut Kultury Polskiej oraz British Council. Organizacja Sezonu w Wielkiej Brytanii nie byłaby możliwa bez wsparcia Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego oraz Ministerstwa Spraw Zagranicznych w Polsce.

UK/Poland Season 2025: Dialog, różnorodność, diaspora, digital

Szacuje się, że w Wielkiej Brytanii mieszka około 700 tysięcy Polaków i Polek, a polski jest tam drugim najczęściej używanym językiem. Jednocześnie badania pokazują, że po Brexicie i pandemii COVID-19 współpraca kulturalna między oboma krajami znacząco osłabła. UK/Poland Season 2025 ma więc nie tylko prezentować bogactwo artystyczne obu narodów, lecz także otworzyć nowe horyzonty dla ożywionej współpracy kulturalnej.

Mija 15 lat od zakończenia pierwszego w historii Sezonu polskiego w Wielkiej Brytanii. Od tego czasu wiele się zmieniło. Oba kraje stanęły w obliczu nowych wyzwań związanych z dynamicznie zmieniającą się sytuacją międzynarodową. Inaczej wygląda też dziś sfera kultury z jej nowymi instytucjami, zjawiskami artystycznymi oraz z nowym pokoleniem twórczyń i twórców. UK/Poland Season 2025 to okazja do ożywienia wymiany. Jego główną ideą jest wzmocnienie współpracy między krajami i zbudowanie nowych relacji między instytucjami partnerskimi, artystami, artystkami, odbiorcami i odbiorczyniami sztuki. Choć cele te są bardzo bliskie tym sprzed 15 lat, to realizowane będą w zupełnie innej rzeczywistości. Chcemy by twórczy potencjał młodych artystów i artystek był jeszcze lepiej widoczny – mówiła Marta Cienkowska, podsekretarz stanu w Ministerstwie Kultury i Dziedzictwa Narodowego, podczas konferencji zapowiadającej Sezon.

Centralne miejsce w programie zajmuje temat migracji, nawiązujący do wieloletniej obecności Polaków i Polek w Wielkiej Brytanii oraz współczesnej roli Polski jako bezpiecznej przystani dla osób z Ukrainy i Białorusi. Artyści i artystki z tych krajów, którzy żyją obecnie i tworzą w Polsce, stali się ważnym elementem rodzimej sceny kulturalnej – ich twórczość odzwierciedla otwartość i różnorodność, które Sezon pragnie promować.

Wydarzenia otwierające UK/Poland Season 2025 w marcu i styczniowe zapowiedzi

Sezon oficjalnie zainaugurują dwa marcowe wydarzenia. Otworzy go 5 marca wystawa „St Ives i gdzie indziej” w Muzeum Sztuki w Łodzi, gdzie będzie można podziwiać dzieła z kolekcji British Council, Tate oraz polskich muzeów. Następnego dnia, 6 marca podczas otwarcia festiwalu Kinoteka w głównym kinie British Film Institute – BFI Southbank rozpocznie się program w Wielkiej Brytanii.

Jeszcze przed oficjalnym startem, w styczniu 2025 roku, odbędą się dwa wydarzenia zapowiadające Sezon. Od 16 do 19 stycznia w Queen Elizabeth Hall w Southbank Centre (Londyn) widzowie zobaczą spektakl „The Employees” w reżyserii uznanego polskiego twórcy, Łukasza Twarkowskiego, oparty na dystopijnej powieści science-fiction Olgi Ravn. Natomiast 17 stycznia w Barbican Centre w Londynie odbędzie się brytyjska edycja Unsound Festival z udziałem orkiestry Sinfonietta Cracovia, prezentującej kompozycje Miki Levi, oraz występami Mabe Fratti i Raphaela Rogińskiego.

Konferencja zapowiadająca UK/Poland Season 2025, fot. Kuba Celej/IAM

Program UK/Poland Season 2025 w Wielkiej Brytanii

Instytut Adama Mickiewicza, Instytut Kultury Polskiej w Londynie oraz British Council zrealizują imponujący program w ponad dziesięciu miastach, m.in. w Edynburgu, Huddersfield, Glasgow, Londynie, Belfaście, Manchesterze, Birmingham, Bristolu, Newcastle, Nottingham i Oksfordzie. Program obejmie 27 projektów z obszaru muzyki klasycznej, jazzu, muzyki eksperymentalnej, sztuk wizualnych, fotografii, teatru i filmu.

Choć pełen program poznamy w marcu, już teraz zapowiadane są jego wybrane punkty:

• Sezon otworzy KINOTEKA Polish Film Festival w Londynie, a następnie w ramach Kinoteka on Tour w niezależnych kinach w Anglii, Szkocji, Walii i Irlandii Północnej zaprezentowane zostaną kultowe polskie produkcje filmowe, jak i najnowsze premiery.
• uznani muzycy wezmą udział w Focus on Poland podczas Edinburgh International Festival, jednego z najbardziej prestiżowych festiwali muzyki, teatru, tańca i opery na świecie.
• od marca w National Portrait Gallery w Londynie będą prezentowane prace Stanisława Wyspiańskiego, natomiast Golden Thread Gallery w Belfaście pokaże „Radical Hope”, wystawę dzieł współczesnych polskich artystów z Galerii Arsenał w Białymstoku.
• w The Photographers’ Gallery (Londyn) podziwiać będzie można twórczość Zofii Rydet, autorki monumentalnego „Zapisu socjologicznego”.
• w czerwcu Instytut Kultury Polskiej w Londynie we współpracy z Fleet Street Quarter BID zorganizuje wydarzenie „Designing Tomorrow: Polish Sustainable Design & Business for a Better Future”, prezentujące najnowsze osiągnięcia polskiego designu. Dodatkowe projekty polskich twórców zostaną pokazane w kwietniu w ramach London Design Biennale oraz w Victoria and Albert Museum.

Program UK/Poland Season 2025 w Polsce

Z kolei w Polsce, pod auspicjami British Council, odbędzie się szereg wydarzeń z zakresu filmu, teatru, sztuk wizualnych, muzyki, literatury i designu. Koncerty, wystawy, spotkania autorskie, warsztaty i inne inicjatywy będą gościć m.in. w Gdańsku, Sopocie, Bydgoszczy, Poznaniu, Bolesławcu, Wrocławiu, Katowicach, Łodzi, Lublinie, Krakowie i Warszawie.

Wybrane wydarzenia:

• „Changes” („Zmiany”) – wspólny projekt gdańskiego Centrum Sztuki Współczesnej Łaźnia i The Box w Plymouth, gdzie zobaczymy prace z kolekcji British Council. Projekt czerpie z kontekstów Polski i Wielkiej Brytanii, badając niestabilność jako element łączący oba kraje w obliczu nowych wyzwań politycznych, zmian klimatycznych, migracji, konfliktów oraz kwestii wolności i niezależności.
• „Tu i Tam” („Here and There”)– wystawa na temat historii polskiej diaspory w Wielkiej Brytanii po 1939 rok prezentowana w ramach Bradford City of Culture 2025 we współpracy z Fotofestiwalem w Łodzi.
• „Jak to jest?” („What Is It Like?”) – prezentacja sztuki bioart, wideo i audio, a także rozwiązań wykorzystujących sztuczną inteligencję i wirtualne światy, przygotowana przez Centrum Sztuki WRO we współpracy z Arebyte. Projekt bada różne sposoby rozumienia człowieczeństwa z perspektywy artystów brytyjskich i polskich.
• „Wspólnota” („Togetherness”)  – opera przygotowana przez artystów i artystki z niepełnosprawnościami, opowiadająca o ważnych dla nich tematach (wyzwania, wykluczenie, emocje). Spektakl będzie filmowany, a jego projekcja zagości na miejskich murach w ramach inicjatywy Dumbworld i Polskiego Stowarzyszenia na rzecz Osób z Niepełnosprawnością Intelektualną (PSONI).
• „Inne Brzmienia” („Different Sounds”) – dzięki współpracy festiwalu Inne Brzmienia 2025 z Cryptic Glasgow w Lublinie zaprezentowane zostaną premierowe plenerowe instalacje dźwiękowe, rzeźby świetlne oraz audiowizualne występy na żywo.

Wypowiedzi partnerów:

Olga Brzezińska, Wicedyrektorka Instytutu Adama Mickiewicza:

„Bogaty program, obejmujący największe brytyjskie miasta przez sześć miesięcy, to tylko przedsmak tego, co można odkryć na polskiej scenie kulturalnej. Dziś Polska staje się krajem otwartym na różnorodność i bezpieczną przystanią dla twórców uciekających przed wojną czy prześladowaniami. UK/Poland Season 2025 nie tylko pokazuje, jacy artyści kształtują obecny krajobraz kultury w Polsce, lecz także zaprasza do odkrywania nowych partnerstw i twórczych inspiracji”.

Rachel Launay, Dyrektorka British Council w Polsce:

„Program UK/Poland Season 2025 wychodzi naprzeciw potrzebie wznowienia dynamiki relacji polsko-brytyjskich. Rezultaty naszych badań z 2021 roku pokazują wzrost zainteresowania współpracą z brytyjskimi partnerami – zarówno wśród polskich instytucji, jak i artystów i artystek. Kultura stanowi silne narzędzie do pogłębiania więzi między naszymi krajami i do tworzenia nowych projektów kreatywnych. Naszym celem jest budowanie relacji opartych na wzajemnych korzyściach i zrozumieniu, a także celebracja różnorodności, która łączy Wielką Brytanię i Polskę”.

Magdalena Grabianowska, Zastępczyni Dyrektora Instytutu Kultury Polskiej w Londynie:

„Polska jest niezwykle ważnym punktem na mapie europejskiej kultury, z prężną i nowatorską sceną artystyczną. Od sztuki współczesnej i designu, przez muzykę eksperymentalną, teatr, film, aż po dynamicznie rozwijającą się scenę kulinarną. UK/Poland Season 2025 to wyjątkowa okazja, aby Brytyjczycy mogli dostrzec, jak bardzo współczesna Polska łączy szacunek dla bogatego dziedzictwa z otwartością na nowe zjawiska. Od marca do listopada 2025 roku polscy twórcy zaprezentują swoje prace w największych brytyjskich ośrodkach kulturalnych, budując mosty, które – mamy nadzieję – staną się zapowiedzią długotrwałej współpracy na przyszłość”.

UK/Poland Season 2025 będzie celebrował bogactwo i różnorodność obu krajów, wzmacniając trwałe więzi oraz inspirując kolejne pokolenia do podejmowania wspólnych inicjatyw kulturalnych.