Na początku listopada w Niemczech zostaną otwarte dwie duże wystawy poświęcone polskiej sztuce współczesnej. 6 listopada w jednej z najstarszych i największych instytucji sztuki w Niemczech – Staatliche Kunstsammlungen Dresden, zostanie otwarta przekrojowa wystawa poświęcona zaangażowaniu w polskiej sztuce na przestrzeni ostatnich 80 lat – „Zmiana, która nadejdzie”. 8 listopada w Galerie für Zeitgenössische Kunst w Lipsku zostanie otwarta pierwsza międzynarodowa wystawa poświęcona pionierce polskiej sztuki feministycznej Marii Pinińskiej-Bereś, prezentowana wcześniej w Pawilonie Czterech Kopuł, oddziale Muzeum Narodowego we Wrocławiu. Także w Lipsku, 7 listopada w ramach festiwalu teatralnego euro-scene Leipzig będzie można zobaczyć głośny spektakl „Matki. Pieśni na czas wojny” w reżyserii Marty Górnickiej, który poruszył serca międzynarodowej publiczności i kończy właśnie międzynarodowe tournée.
Tym, co spaja te wszystkie projekty jest niegasnąca wiara w to, że indywidualne działania, które podejmujemy, mają moc niesienia zmiany – mówi Olga Wysocka, dyrektorka Instytutu Adama Mickiewicza, który jest partnerem wszystkich tych wydarzeń. – Instytut Adama Mickiewicza powstał, aby przybliżać polską kulturę ludziom na całym świecie i poprzez to stwarzać przestrzeń dla międzynarodowego dialogu. Cieszę się, że bierzemy udział w wydarzeniach, które dotykają szczególnie ważnego dzisiaj tematu społecznego zaangażowania. Mam nadzieję, że będą one inspiracją do refleksji i działań w odpowiedzi na wyzwania, przed którymi dziś stoimy.
Przybyszki z przyszłości, Przed głównym wejściem do Zachęty, 2022, Zachęta – Narodowa Galeria Sztuki, Warszawa
Pierwsza przekrojowa wystawa poświęcona zaangażowaniu w polskiej sztuce w Niemczech
„Zmiana, która nadejdzie”, kuratorowana przez Magdalenę Komornicką, to pierwsza w Niemczech tak obszerna wystawa poświęcona zaangażowaniu w polskiej sztuce. Prezentowana w historycznej przestrzeni Kunsthalle im Lipsiusbau ekspozycja opowiada o zjawisku zaangażowania i potrzebie zmian społecznych, politycznych i artystycznych w polskiej sztuce na przestrzeni ostatnich dekad. Znajdą się na niej prace ponad trzydziestu artystów i artystek, mieszkających i pracujących w Polsce oraz w diasporze, które powstały na przestrzeni ostatnich 80 lat. Wystawa wyjdzie także w przestrzeń miasta. Między budynkiem Kunsthalle im Lipsiusbau a Albertinum na Placu Georg Treu stanie instalacja Marka Sobczyka. To nowa odsłona kultowej już „Prosty tęczy”, którą część publiczności pamięta sprzed Zachęty – Narodowej Galerii Sztuki, gdzie przez kilka lat animowała przestrzeń Placu Małachowskiego. Praca po raz pierwszy stanęła przed Zachętą trzydzieści lat temu, wróciła przed budynek w 2019 roku i stałą się symbolem odradzającego się Placu Małachowskiego. W 2022 roku została zdemontowana.
Na wystawie klasyczne postacie polskiej sztuki takie jak Andrzej Wróblewski, Marian Bogusz, czy Maria Jarema zostaną zaprezentowane obok współczesnych artystów i artystek. Znajdą się wśród nich artyści i artystki działający w czasie stanu wojennego i ruchu Solidarności w latach 80., tacy jak Marek Sobczyk i Włodzimierz Pawlak, a także „prowokatorzy” i „prowokatorki” sztuki krytycznej z lat 90., jak Katarzyna Kozyra. Nie zabraknie również tych, którzy posługują się ironią i ciętym humorem, jak Oskar Dawicki czy członkowie funkcjonującej na początku lat dwutysięcznych Grupy Ładnie: Wilhelm Sasnal, Marcin Maciejowski i Rafał Bujnowski. Wystawa będzie okazją do zapoznania się z artystycznymi, performatywnymi i aktywistycznymi praktykami młodszego pokolenia artystów i artystek mieszkających lub pracujących w Polsce, wśród których znaleźli się m.in. Mikołaj Sobczak, Małgorzata Mirga-Tas, Ala Savashevich, Joanna Piotrowska, Weronika Zalewska, Yulia Krivich, Marta Romankiv, czy anonimowy kolektyw „Przybyszki z przyszłości”.
Wystawie będzie towarzyszył program performatywny.
Koncepcja wystawy powstała na zaproszenie Marion Ackermann, dyrektor generalnej SKD, w 2023 roku we współpracy Hanny Wróblewskiej (wówczas wicedyrektorki Muzeum Getta Warszawskiego, obecnie Ministry Kultury i Dziedzictwa Narodowego) z kuratorką, Magdaleną Komornicką.
Andrzej Wróblewski, Kolejka (Kolejka nr 1313), niedatowany, gwasz, papier, kolekcja prywatna, dzięki uprzejmości Fundacji Andrzeja Wróblewskiego
Wystawa „Zmiana, która nadejdzie”
Kunsthalle im Lipsiusbau, Staatliche Kunstsammlungen Dresden
wernisaż: 6.11.2024, godz. 18:30
czas trwania wystawy: 7.11.2024-16.03.2025
kuratorka: Magdalena Komornicka
współpraca kuratorska ze strony SKD: Maria Isserlis
Partnerzy: Instytut Adama Mickiewicza, Zachęta – Narodowa Galeria Sztuki, Fundacja Współpracy Polsko-Niemieckiej
Więcej informacji:lipsiusbau.skd.museum
Spektakl, który poruszył międzynarodową publiczność
„Matki. Pieśni na czas wojny” to międzynarodowa koprodukcja w reżyserii Marty Górnickiej, która swoją premierę miała w 2023 roku w Teatrze Powszechnym w Warszawie. W ramach międzynarodowego tournée spektakl pokazywany był w całej Europie włącznie z prestiżowym festiwalem w Awinionie, gdzie podbił publiczność, która nagrodziła twórczynie trwającą ponad kwadrans owacją na stojąco. Festiwal euro-scene w Lipsku, na którym spektakl będzie można zobaczyć 7 listopada, jest ostatnim przystankiem na międzynarodowej trasie. Potem spektakl wróci do Polski, gdzie będzie można zobaczyć go jeszcze w tym roku na deskach Teatru Powszechnego i na Festiwalu Boska Komedia w Krakowie.
Spektakl chóralny stworzony został przez Martę Górnicką w oparciu o świadectwa matek i dzieci – Ukrainek, Białorusinek, które uciekły przed wojną i prześladowaniem i Polek, które otworzyły przed nimi domy. To opowieść o sytuacji kobiet w czasie wojny, o rytuałach przemocy wojennej wobec kobiet i cywili, o mechanizmach obronnych i poczuciu odpowiedzialności. W sztuce bierze udział Chór Kobiet tworzony przez 21 artystek pochodzących z Polski, Ukrainy i Białorusi w wieku od 9 do 71 lat. Część z nich pochodzi z Kijowa, Sum, Irpienia czy Chersonia, są uchodźczyniami, świadkiniami i ofiarami przemocy w objętej, wywołaną przez Rosję, wojną w Ukrainie. Ukraińskie wyliczanki dziecięce, tradycyjne pieśni, zaklęcia i wypowiedzi polityczne miksują się ze sobą. Spektakl otwiera szczedriwka (ukr. щедрівка) – tradycyjna ukraińska pieśń mająca przynieść szczęście i odrodzenie.
Kiedy Ukraina krzyczy, potrzebujemy praktyk na długo sprzed narodzin teatru, które przynosi Chór. Potrzebujemy teatru z jego siłą zmiany. Z jego siłą zapamiętywania tego, co najpotworniejsze, a co trauma wojny chciałaby usunąć z pola widzenia. Teatru nowych form solidarności i nowego rytuału. Miejsca, w którym lepszy świat jest wyobrażalny i możliwy – mówiła w wywiadzie dla Die Zeit Marta Górnicka.
fot. Bartek Warzęcha
Spektakl „Matki. Pieśń na czas wojny”
Miejsce: Festiwal euro-scene Leipzig, Lipsk
Data: 7.11.2024
Koncepcja i reżyseria: Marta Górnicka
Obsada: Liza Kozlova, Palina Dabravoĺskaja, Svitlana Onischak, Kateryna Taran, Svitlana Berestovska, Valeriia Obodianska, Sasha Cherkas, Mariia Tabachuk, Yuliia Ridna, Natalia Mazur, Aleksandra Sroka, Katarzyna Jaźnicka, Bohdana Zazhytska, Anastasiia Kulinich, Hanna Mykhailova, Katerina Aleinikova, Elena Zui-Voitekhovskaya, Kamila Michalska, Maria Robaszkiewicz, Polina Shkliar, Ewa Konstanciak
Więcej informacji: euro-scene.de
Twórczość Marii Pinińskiej-Bereś, pionierki polskiej sztuki feministycznej, po raz pierwszy przed międzynarodową publicznością
Wystawa „Maria Pinińska-Bereś”, którą od 8 listopada będzie można oglądać w Galerie für Zeitgenössische Kunst w Lipsku to pierwsza w Niemczech kompleksowa wystawa indywidualna jednej z najbardziej niezwykłych osobowości polskiej sztuki XX wieku. Retrospektywa, której pierwsza odsłona miała miejsce w Muzeum Narodowym we Wrocławiu ma na celu przedstawić twórczość Marii Pinińskiej-Bereś międzynarodowej publiczności. Tym samym ingerować będzie w historię sztuki na dwa sposoby: kwestionując powszechne skupienie się na artystach płci męskiej oraz zwracając uwagę na fakt, że zachodnia perspektywa pomija różnorodną i wieloaspektową scenę artystyczną XX-wiecznej Europy Wschodniej.
Maria Pinińska-Bereś, odkrywana dzisiaj na nowo, w swojej twórczości eksplorowała sferę kobiecości i kobiecego erotyzmu, ich społeczno-polityczne uwikłania, a także relacje ze światem natury. Centralnym elementem jej poetyckiej i politycznej sztuki jest eksploracja kobiecości i związanych z nią ograniczeń społecznych.
Obok Natalii LL czy Ewy Partum, Pinińska-Bereś jest postrzegana jako pionierka sztuki feministycznej w Polsce. Artystka przeciwstawiała się strukturalnej przemocy zarówno ze strony państwa, jak i kościoła i kwestionowała przemysł artystyczny. Podczas gdy jej prace rzeźbiarskie z lat 50. były nadal zgodne z tradycjami modernistycznymi, jej sztuka później zawierała wpływy ruchu neoawangardowego. Zastąpiła elementy wykonane z cementu lub metalu materiałami codziennego użytku, takimi jak papier-mâché lub drewno oraz przedmiotami takimi jak kołdry lub fartuchy. Od lat 60. w jej pracach coraz częściej pojawiały się biomorficzne formy. Ich kobiecy wygląd wzmocniła kolorem różowym, który stał się jej znakiem rozpoznawczym. Różowy, jako kolor domków dla lalek i sukienek, funkcjonuje jako instrument przygotowujący dziewczynki do ich roli społecznej w patriarchalnym społeczeństwie. Przywłaszczając sobie ten kolor, Pinińska-Bereś krytykowała politykę ról płciowych i odnosiła się do traumatycznych doświadczeń.
Na wystawie publiczność będzie mogła zobaczyć szeroki wybór prac powstałych od początku lat 60. do końca minionego stulecia, w tym najważniejsze rzeźby i fotograficzne dokumentacje performansów.
Maria Pinińska-Bereś, "The Banner", 1980, from the family archives © The Maria Pinińska-Bereś and Jerzy Bereś Foundation und and The Approach, London
Wystawa „Maria Pinińska-Bereś”
Miejsce: Galerie für Zeitgenössische Kunst, Lipsk
Wernisaż: 8.11.2024
Czas trwania: 8.11.2024-23.02.2025
Zespół kuratorski: Heike Munder, Jarosław Suchan
Współpraca: Muzeum Narodowe we Wrocławiu, Kunstmuseum Den Haag
Partnerzy: Instytut Adama Mickiewicza, Fundacja Współpracy Polsko-Niemieckiej, Fundacja Kulturalna Wolnego Państwa Saksonii (Kulturstiftung des Freistaates Sachsen)
Więcej informacji: gfzk.de
Instytut Adama Mickiewicza (IAM) łączy polską kulturę z ludźmi na całym świecie. Jako instytucja państwowa, tworzy trwałe zainteresowanie polską kulturą i sztuką, wzmacniając obecność polskich artystek i artystów na globalnej scenie. Inicjuje innowacyjne projekty, wspiera międzynarodową współpracę oraz wymianę kulturalną. Promuje twórczość zarówno uznanych, jak i obiecujących twórców, ukazując różnorodność i bogactwo polskiej kultury. Prowadzi także portal Culture.pl, stanowiący wszechstronne źródło wiedzy o polskiej kulturze.
Więcej informacji: iam.pl
Kontakt dla mediów:
Joanna Andruszko
